Τους τελευταίους μήνες η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει βυθιστεί σε ένα καθεστώς έντονων στρεβλώσεων που πλήττει ιδιαίτερα τους χιλιάδες μικρούς παραγωγούς, αγρότες, πολίτες και ενεργειακές κοινότητες. Αντί η ενεργειακή μετάβαση να στηρίζεται στη συμμετοχή, οδηγούμαστε σε οικονομική απαξίωση και σε συγκέντρωση ισχύος σε λίγους καθετοποιημένους ομίλους. Οι περικοπές παραγωγής των ΑΠΕ έφτασαν στο 7μηνο του 2025 τις 1385 GWh (8,3%) και οδεύουν σε 20% και πάνω το 2026.
Το εντυπωσιακό δε είναι ότι τη στιγμή της μέγιστης παραγωγής των Φ/Β (μεσημέρι) ο διαχειριστής θέτει σε λειτουργία με εντελώς αδιευκρίνιστο τρόπο μια σειρά θερμικές μονάδες (λιγνίτες και φυσικό αέριο) επιτείνοντας δραματικά την ανάγκη περικοπών ενώ αμείβει τους καθετοποιημένους ομίλους χωρίς διαγωνιστική διαδικασία μέσω αγοράς εξισορρόπησης που χρεώνεται στην κατανάλωση μέσω προσαυξήσεων (ΛΠ3) πάνω στην τιμή επομένης ημέρας. Οι περικοπές, ειδικά τα φωτοβολταϊκά ξεπερνούν το 25–30% σε ορισμένες περιόδους, με αποτέλεσμα έργα να χάνουν έως και το 80% της ημερήσιας παραγωγής τους.
Η ανισοκατανομή αυτή επιβάλλεται χωρίς σαφή κριτήρια, προκαλώντας αίσθημα αδικίας και υπονομεύοντας την επενδυτική ασφάλεια. Αντί να υπάρξει συμμόρφωση με το άρθρο 13 (7) του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943, (περικοπές γίνονται μόνο ως έσχατη λύση, για περιορισμένο χρόνο, με αιτιολόγηση και με υποχρεωτική αποζημίωση), η Κυβέρνηση ψήφισε τον ν. 5188/2025, με τον οποίο οι Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) απαλλάσσονται πλήρως από κάθε ευθύνη αποζημίωσης.
Η επιλογή αυτή αφήνει απροστάτευτους πολίτες, εκθέτοντας τη χώρα σε διαδικασία παράβασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την ίδια ώρα, η αγορά εξισορρόπησης λειτουργεί εν κρύπτω με εξωπραγματικές τιμές που σε περιπτώσεις ξεπέρασαν τα 950–1.000 €/MWh. Ουσιαστικά, μόνο οι μεγάλες μονάδες φυσικού αερίου των καθετοποιημένων ομίλων έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν, αποκομίζοντας υπερκέρδη, ενώ το κόστος μετακυλείεται στους καταναλωτές μέσω επιβαρύνσεων όπως το ΛΠ3. Χαρακτηριστικά Ο ΛΠ3 έχει φθάσει στα 15-18 Ευρώ ανά MWh όταν στην Ιταλία κυμαίνεται στα 2-3 Ευρώ) Παράλληλα, συνεχίζονται οι αδειοδοτήσεις τεράστιων έργων ΑΠΕ, διαιωνίζοντας τα προβλήματα του συστήματος.
Οι ενεργειακές κοινότητες, που θεσμοθετήθηκαν για να ενισχύσουν τον ρόλο των πολιτών, έχουν στην πράξη περιθωριοποιηθεί και σήμερα οδηγούνται σε οικονομική εξόντωση, κινδυνεύοντας να αναγκαστούν να πουλήσουν τα έργα τους σε εξευτελιστικές τιμές. Υπάρχει σαφής κίνδυνος εξόντωσης μικρών παράγωγων και ΕνΚοιν και ολιγοπωλιακής υπερσυγκέντρωσης της παραγωγής στους 4 (τώρα 3) καθετοποιημένους ομίλους.
Κατόπιν των ανωτέρω,
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:
- Γιατί η Κυβέρνηση δεν εφαρμόζει το άρθρο 13 (7) του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 και κατήργησε κάθε υποχρέωση αποζημίωσης για περικοπές, αφήνοντας απροστάτευτους μικροπαραγωγούς και ενεργειακές κοινότητες;
- Με ποια μέτρα θα αποτραπεί η δημιουργία νέας γενιάς «κόκκινων δανείων» για χιλιάδες αγρότες και μικροεπενδυτές που αδυνατούν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και αντίθετα θα στηριχθεί η ενεργειακή δημοκρατία ειδικά οι ενεργειακές κοινότητες, μικροί παράγωγοί και αυτοπαραγωγοί;
Ο Ερωτών Βουλευτής
Ζαμπάρας Μιλτιάδης (Μίλτος)
