Η τριμερής επιχειρεί να αποκαταστήσει το κλίμα εμπιστοσύνης και να χαράξει κοινό βηματισμό σε ένα εμβληματικό έργο που φαίνεται να βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδο. Το ζητούμενο είναι διπλό αφενός να πέσουν οι τόνοι και να σταλεί ένα πολιτικό μήνυμα στήριξης αλλά και να λυθούν οι εκκρεμότητες προκειμένου να προχωρήσει το έργο.
Άλλωστε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας χθες στη Βουλή έστειλε μήνυμα ενότητας υπογραμμίζοντας τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας και τη σημασία των μεγάλων έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. «θα ήθελα να πω και μια κουβέντα, επειδή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στην Ελλάδα και την Κύπρο ανακαλύπτουν συχνά και ανατροφοδοτούν διάφορα ευφάνταστα σενάρια: έχω μια εξαιρετική σχέση με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Υπάρχει η σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και απόλυτης, θα έλεγα, εντιμότητας στον τρόπο με τον οποίο συναντιλαμβανόμαστε κρίσιμα ζητήματα, τα οποία αφορούν και την Ελλάδα και την Κύπρο» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Σε ό,τι αφορά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη μεταξύ του Ευρωπαίου Επιτρόπου Ενέργειας και Στέγασης, κ. Dan Jørgensen και στην οποία συμμετείχαν εκτός του Έλληνα υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου και του υπουργού Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Γιώργου Παπαναστασίου, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος και ο πρέσβης της Κύπρου στην Ελλάδα, Σταύρου Αυγουστίδη, έγινε συνολική αποτίμηση όλων των παραμέτρων υλοποίησης του έργου. Παράλληλα, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, επιβεβαιώθηκε η βούληση όλων των μερών να συνεχίσουν σε πνεύμα ενότητας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης τη συνεργασία τους προς αυτήν την κατεύθυνση. Σημειώνεται ότι τις επόμενες εβδομάδες θα ακολουθήσει νέα τριμερής συνάντηση για το έργο.
Πάντως η συμμετοχή του ίδιου του Επιτρόπου σηματοδοτεί την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής εμπλοκής, καθώς στις Βρυξέλλες επικρατεί έντονη ανησυχία για την πορεία του GSI, το οποίο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει χαρακτηρίσει ένα από τα οκτώ πιο κρίσιμα ευρωπαϊκά έργα ενεργειακών διασυνδέσεων. Το ζητούμενο πλέον είναι να υπάρξει πολιτικό μήνυμα στήριξης και πίεσης προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ώστε να ξεπεραστούν οι εκκρεμότητες που κρατούν «παγωμένο» το καλώδιο.
Από την ελληνική πλευρά αναμένεται η Κύπρος να κάνει το πρώτο βήμα, καταβάλλοντας τα 25 εκατ. ευρώ που έχει εγκρίνει η Ρυθμιστική Αρχή Κύπρου για το 2025 ως έσοδο του ΑΔΜΗΕ, ώστε να αποδείξει στην πράξη ότι στηρίζει το έργο. Μόνο τότε, σύμφωνα με την Αθήνα, θα έχει νόημα να αναληφθεί το γεωπολιτικό ρίσκο της εξόδου στα διεθνή ύδατα.
Ωστόσο η πληρωμή αυτή είναι μόνον ένα από τα ανοιχτά ζητήματα. Οι πολιτικές και ρυθμιστικές εκκρεμότητες παραμένουν πολλές και καθοριστικές, προκειμένου να προχωρήσει το έργο. Σε αυτές περιλαμβάνεται η πλήρης αναγνώριση από τη ΡΑΕΚ των 251 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στις βεβαιωμένες επενδυτικές δαπάνες του ΑΔΜΗΕ – ποσό εκ του οποίου η Αρχή έχει αναγνωρίσει μέχρι στιγμής μόνο τα 82 εκατ. ευρώ, γεγονός που προκάλεσε και την ένσταση του Διαχειριστή, οδηγώντας στην πρόσφατη ένταση. Όπως έχει διευκρινίσει ο ΑΔΜΗΕ,
αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex), διαψεύδοντας τις προηγούμενες εβδομάδες δημοσίευμα κυπριακής ιστοσελίδας περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος των 1,9 δις €, του έργου, και το οποίο θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά.
Ο λόγος που ο ΑΔΜΗΕ με βάση το προβλεπόμενο συμβατικό δικαίωμά του αιτήθηκε αναθεώρηση της απόφασης της ΡΑΕΚ της 31ης Ιουλίου 2025, είναι ότι η ΡΑΕΚ με αυτή την απόφαση δεν αναγνώρισε τα έξοδα που έχει κάνει ο Διαχειριστής έως σήμερα, παρά τα στοιχεία που έχει λάβει και παρά το γεγονός ότι η Ελληνική ρυθμιστική αρχή τα αναγνωρίζει. Συγκεκριμένα η ΡΑΕΚ αναγνώρισε μόνο ποσό ύψους 82 εκατ. ευρώ, έναντι περίπου 251 εκατ. ευρώ, τα οποία αποτελούν βεβαιωμένες έως σήμερα επενδυτικές δαπάνες.
