Κριτική του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου στους στόχους της ΕΕ για τα υπεράκτια αιολικά

Κριτική του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου στους στόχους της ΕΕ για τα υπεράκτια αιολικά
Τετάρτη, 18/10/2023 - 06:40

Τα αποτελέσματα της ανάπτυξης των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη είναι αμφίσημα, προειδοποιεί το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σε έκθεση που δημοσιεύθηκε προ ημερών.

Η ΕΕ όρισε φιλόδοξες τιμές-στόχο στον τομέα αυτό: επιδίωξή της είναι να αυξήσει την εγκατεστημένη ισχύ από μόλις 16 GW σε 61 GW έως το 2030 και σε 340 GW έως το 2050. Για να τις επιτύχει, τα κράτη μέλη της θα χρειαστεί να αναπτύξουν με ταχύ ρυθμό και σε μεγάλη κλίμακα εγκαταστάσεις υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για τον σκοπό αυτό, θα απαιτηθούν μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις και περί τα 800 δισ. α ευρώ, που θα προέλθουν κυρίως από ιδιωτικές επενδύσεις.
Κατά το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, πολλά είναι αυτά που πρέπει να γίνουν ώστε η ενέργεια από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές να καταστεί βιώσιμη από κοινωνικο-οικονομική και περιβαλλοντική άποψη.

Όπως αναφέρουν η μεγάλη ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνοδεύεται από ένα ιδιαίτερο «πράσινο δίλημμα»: αν και κομβικής σημασίας για την πράσινη μετάβαση της ΕΕ, η ανάπτυξή τους μπορεί να βλάψει το θαλάσσιο περιβάλλον.

Μολονότι η στρατηγική της ΕΕ επιδιώκει να συμβιβάσει την ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την προστασία της βιοποικιλότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει αναλύσει τις πιθανές επιπτώσεις της στο περιβάλλον.

Αυτές, ενδεικτικά, μπορεί να είναι ο εκτοπισμός ειδών, μεταβολές στη δομή των πληθυσμών και αλλαγές στη διαθεσιμότητα τροφίμων ή στα μεταναστευτικά μοτίβα. Συνολικά, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο εκφράζει φόβους ότι η επέκταση των ΥΑΠΕ στην Ευρώπη θα μπορούσε να αποβεί σε βάρος του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τόσο κάτω όσο και πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σπανίως συνυπάρχουν με άλλους τομείς δραστηριότητας. Ειδικότερα, οι συγκρούσεις με τον αλιευτικό κλάδο παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεπίλυτες και η εναντίωση στα υπεράκτια πάρκα συχνά αναζωπυρώνεται κατά την αξιολόγηση επιμέρους έργων.

Ακόμη, οι χώρες της ΕΕ που μοιράζονται τα ίδια ύδατα μόνο κατ' εξαίρεση σχεδιάζουν κοινά έργα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια ευκαιριών για αποδοτικότερη χρήση του πεπερασμένου θαλάσσιου χώρου. Επιπλέον, οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ανάπτυξης των ΥΑΠΕ δεν έχουν μελετηθεί ενδελεχώς.

Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφέρει επίσης ότι ο κίνδυνος διαταραχής του εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη υπεράκτιων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη.

Σήμερα, αυτές οι πρώτες ύλες προέρχονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την Κίνα, η οποία διαδραματίζει επίσης καίριο ρόλο στην κατασκευή των μόνιμων μαγνητών για τις ανεμογεννήτριες. Καθώς αυτή η εξάρτηση της ΕΕ μπορεί να δημιουργήσει φαινόμενα συμφόρησης, στην έκθεση εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού, δεδομένων των τρεχουσών γεωπολιτικών εντάσεων.

Τέλος, άλλο εμπόδιο είναι οι χρονοβόρες εθνικές διαδικασίες αδειοδότησης. Λόγου χάριν, στη Γαλλία μπορεί να απαιτηθούν έως και 11 χρόνια για τη χορήγηση άδειας για εγκατάσταση παραγωγής αιολικής ενέργειας, διάστημα που συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων στην Ευρώπη.