Η ενεργειακή επάρκεια απασχόλησε τους ομιλητές στο “Southeast Europe Energy Forum (SEEF2022)”, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 9 Σεπτεμβρίου 2022, στη Θεσσαλονίκη, από το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και την Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας, σε συνεργασία με την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ελλάδα και με τη στρατηγική υποστήριξη του αμερικανικού think-tank Atlantic Council και του Εμπορικού Επιμελητηρίου των ΗΠΑ. Το Forum, διεξήχθη, όπως έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια, μια ημέρα πριν από την επίσημη έναρξη των εργασιών της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, σε υβριδική μορφή.
Σύμφωνα με ανακοίνωση:
Στην ατζέντα του “Southeast Europe Energy Forum” κυριάρχησε η ενεργειακή κρίση και οι νέες συνθήκες όπως έχουν διαμορφωθεί μετά τα ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, με τον ενεργειακό τομέα να αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας για τις κυβερνήσεις, τις διεθνείς αγορές και τους πολίτες. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου αναδείχθηκε ο κυρίαρχος ρόλος της Ελλάδας, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή εκμεταλλευόμενη το γεωγραφικό της πλεονέκτημα, θέτοντας ως προτεραιότητα την σταθερότητα αλλά και την πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη. Η πρωτοφανής αύξηση του ενεργειακού κόστους προκαλεί κλυδωνισμούς στο παγκόσμιο οικοσύστημα, άνοδο του πληθωρισμού και κοινωνικο-οικονομική αναταραχή, Όπως ανέφεραν έμπειρα στελέχη του ενεργειακού κλάδου, για την Ελλάδα, η ανάγκη αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων πηγών ενέργειας με έμφαση στις ΑΠΕ είναι επιτακτική σε συνδυασμό με την ενίσχυση των δικτύων ηλεκτρικής μας ενέργειας και την ανάπτυξη κατάλληλων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη πρέπει να μείνει σταθερή στις πολιτικές των τελευταίων ετών για πράσινη ενέργεια, να βρει λύσεις και να υιοθετήσει μέτρα για τον περιορισμό των ενεργειακών και οικονομικών επιπτώσεων της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης. Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως προέκυψε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, είναι έτοιμες να συμβάλουν αποφασιστικά στην ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και να καλύψουν τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ενεργειακές ανάγκες εξάγοντας αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Στο επίκεντρο του συνεδρίου, βρέθηκαν, επίσης, οι νέες συνεργασίες και η ανάπτυξη της πράσινης καινοτομίας, η πρόοδος στον τομέα των υλικών και διαδικασιών που σχετίζονται με την ενέργεια, των έξυπνων εργαλείων για τη διαχείριση ενέργειας, καθώς και εργαλείων και υποδομών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων.
ΟΝικόλαος Μπακατσέλος, Πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητήριου, δήλωσε: “Η Ευρώπη τώρα πληρώνει το τίμημα για την εξάρτησή της από τη φθηνή ρωσική ενέργεια», σχολίασε ότι η Ρωσία προμήθευε την Ευρώπη με το 40% του φυσικού αερίου πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία και υπογράμμισε: «Η κρίση δεν μπορεί να λυθεί τόσο γρήγορα. Θα πρέπει να ενεργήσουμε ώστε να διασφαλίσουμε την απαραίτητη αυτάρκεια και να διαφυλαχτούμε από διακυμάνσεις στις διεθνείς τιμές ενέργειας. Η ανάπτυξη των ενεργειακών μας πηγών είναι τώρα πιο επιτακτική από ποτέ και η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια έχει γίνει ένα ζητούμενο όχι μόνο για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή αλλά επίσης για την αυτάρκεια στην ενέργεια και μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ευημερία. Είναι ζωτικής σημασίας οι χώρες στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο να συνεχίσουν να συνεργάζονται και να βελτιώσουν τη συνεργασία τους για την κατασκευή όλων των υποδομών για αποτελεσματική αποθήκευση, μεταφορά και παροχή ενέργειας στην περιοχή”.
Ανοίγοντας το φόρουμ, ο Γενικός Διευθυντής του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Ηλίας Σπυρτούνιας, επισήμανε ότι “ζούμε σε περίεργους καιρούς, με αρκετές προκλήσεις και προβλήματα που απαιτούν στρατηγικές προσεγγίσεις, αποτελεσματικές προετοιμασίες και αποφασιστικότητα, ώστε να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά”. Όπως ανέφερε ειδικότερα, απαιτούνται κυρίως στρατηγικές συμμαχίες με βάση κοινές αντιλήψεις και αξίες καθώς και διαπεριφερειακές συνεργασίες για την υποστήριξη μεγάλων σχεδίων για τη δημιουργία υποδομών.
Την ανάγκη να βρεθούν εναλλακτικές και να προωθηθούν οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και στη συγκρότηση δικτύων συνεργασιών υπογράμμισε ο Κώστας Ανδριοσόπουλος, καθηγητής οικονομίας και ενέργειας στο Audencia Business School και Πρόεδρος της Ενεργειακής Επιτροπής, στο Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο. “Η αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ μπορεί να δοκιμάζεται σε αυτούς τους καιρούς. Ζούμε σε καιρούς χωρίς προηγούμενο. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στον τομέα της ενέργειας”, πρόσθεσε. Χαρακτήρισε τη συνεργασία με τις ΗΠΑ στενή και θετική ενώ υπογράμμισε ότι σε αυτό το φόρουμ δημιουργήθηκε και ενεργοποιήθηκε μια πλατφόρμα για τη συνεργασία των φορέων μεταξύ τους και ήδη διαπιστώνεται μεγάλη δραστηριότητα στον ενεργειακό τομέα στη βόρεια Ελλάδα.
ΟΣπύρος Παπαευθυμίου Πρόεδρος στην Ελληνική Ένωση Ενεργειακής Οικονομίας (Hellenic Association for Energy Economics) HAEE και Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, αναφερόμενος στην ενεργειακή κρίση που βιώνουμε, σημείωσε: “Είναι σαφές ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τις συνεργασίες, να λειτουργούμε πραγματικά ως γείτονες και να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε ως μεμονωμένες χώρες. Είναι καθοριστικό για τη χώρα με ποιον τρόπο θα εμπλακεί το επόμενο διάστημα στον κλάδο της Ενέργειας και πως θα παράξει ενέργεια.
Από την πλευρά του, ο Dan Byers, Αντιπρόεδρος Κλίματος και Τεχνολογίας στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ενέργειας του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου επισήμανε στο φόρουμ ότι “η επιχειρηματική κοινότητα των ΗΠΑ και το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο σκοπεύουν να λειτουργήσουν ως εταίρος και συνεργάτης με οποιονδήποτε τρόπο μπορούν ώστε να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κρίσης”. Χαρακτηριστικά, σημείωσε: “Έχουμε στις ΗΠΑ τεράστιες προμήθειες ενέργειας, ιδιαίτερα φυσικού αερίου. Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να βοηθήσουμε στη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, τώρα και στο μέλλον. Η ικανότητα να το κάνουμε αυτό είναι κατά τι περιορισμένη αυτή τη στιγμή λόγω των περιορισμών ως προς τις υποδομές στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αλλά όσο δημιουργούμε νέους αγωγούς και νέες υποδομές ελπίζουμε αυτοί οι περιορισμοί να υποχωρήσουν”.
Κλείνοντας τις εργασίες της πρώτης, εισαγωγικής ενότητας του φόρουμ, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Κέντρου Ευρώπης στο Ατλαντικό Συμβούλιο, Jorn Fleck, ανέφερε πως καταβάλλονται προσπάθειες για να υπάρχουν ποικίλες πηγές ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη προσθέτοντας νέες πηγές φυσικού αερίου και περισσότερες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας.
Αναδυόμενο ενεργειακό κόμβο χαρακτήρισε την Ελλάδα ο Αμερικανός πρέσβης, George James Tsunis, συμμετέχοντας σε πάνελ για την αμερικανική οπτική σε ό,τι αφορά τον ενεργειακό ρόλο της Ευρώπης με τους συναδέλφους του πρέσβεις των ΗΠΑ στην Αλβανία Yuri Kim, τη Βουλγαρία Herro Mustafa, τη Βόρεια Μακεδονία Kate Mary Byrnes και τη Σερβία Christopher R. Hill,, ενώ υπογράμμισε τη δυναμική της Ελλάδας προς την κατεύθυνση της εξέλιξής της στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε σε μια σειρά από έργα όπως ο FSRU στην Αλεξανδρούπολη που, όπως είπε, θα είναι έτοιμος στα τέλη του 2023, στην επέκταση του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας, αλλά και την επένδυση της Motoroil στην Κόρινθο, ενώ ειδική μνεία έκανε και στη δυναμική έργων όπως οι διασυνδετήριοι αγωγοί με Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία. Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και τη στάση της Ελλάδας, τόνισε πως η χώρα μας δεν σκέφτεται μόνο τον εαυτό της αλλά και ολόκληρη την περιοχή, χαρακτηρίζοντας ηγετική αυτή τη στάση.
Παράλληλα, ο Αμερικανός πρέσβης άσκησε κριτική στη Ρωσία λέγοντας ότι χρησιμοποιεί την ενέργεια ως γεωπολιτικό εργαλείο και ότι η κρίση που προκάλεσε στον κόσμο έχει δημιουργήσει μια σειρά από προκλήσεις. “Είναι μια ενεργειακή κρίση, μια κρίση επισιτισμού και είναι και μια ανθρωπιστική κρίση” ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας πως υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, πολλά από αυτά μεσοπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα και άλλα μακροπρόθεσμα. “Βραχυπρόθεσμα πρέπει να μειώσουμε την παραγωγή. Η φθηνότερη μορφή ενέργειας που μπορούμε να παράγουμε είναι αυτή που δεν χρησιμοποιούμε” σημείωσε χαρακτηριστικά και στη συνέχεια ανέλυσε τη χρησιμότητα των παραπάνω εν εξελίξει ενεργειακών έργων σε μεσοπρόθεσμη αλλά και βραχυπρόθεσμη προοπτική.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα χαρακτήρισε πολύ σημαντικό το φόρουμ, ιδιαίτερα στην παρούσα διεθνή συγκυρία, και συνεχάρη το Ελληνο-Αμερικανικό Επιμελητήριο για την πρωτοβουλία, ενώ τόσο ο ίδιος όσο και οι συνάδελφοί του πρέσβεις από τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής υπογράμμισαν την ανάγκη της συνεργασίας για την εξεύρεση λύσης στο ενεργειακό πρόβλημα.
“Οι περιφερειακές κρίσεις θέλουν και περιφερειακές λύσεις”, σημείωσε η πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βόρεια Μακεδονία Kate Mary Byrnes, η οποία αφού αναφέρθηκε στις δράσεις της κυβέρνησης της γειτονικής χώρας στον ενεργειακό τομέα, υπογράμμισε πως η ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη για την εθνική ασφάλεια, αλλά δεν είναι μια αποκλειστικά εθνική πηγή, γι' αυτό και απαιτείται η ανάπτυξη συνεργειών. Η Βόρεια Μακεδονία μπορεί να είναι ένας πολύ μικρός ενεργειακός παίκτης στην περιοχή, αλλά αυτό που μάθαμε από την κρίση στην Ουκρανία είναι πως θα πρέπει να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον, τόνισε η Αμερικανίδα πρέσβης και υπογράμμισε ότι ο διασυνδετήριος αγωγός αποτελεί βασική στρατηγική προτεραιότητα, αλλά αναζητούνται και τρόποι για να αντιμετωπιστούν οι άμεσες επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στη χώρα.
Από την πλευρά του, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Βελιγράδι Christopher Hill ανέφερε ότι το πρώτο βασικό πρόβλημα που έχει η Σερβία είναι ότι πριν από περίπου μια δεκαπενταετία κατέστησε τη Ρωσία βασικό ενεργειακό της εταίρο. “Αυτό δεν ήταν καλή ιδέα”, υπογράμμισε ο Αμερικανός πρέσβης κι εκτίμησε ότι στη δεδομένη διεθνή συγκυρία η Σερβία έχει αρχίσει να κοιτάζει από κοντά διάφορα ενεργειακά πρότζεκτ στην περιοχή, που θα της επιτρέψει να αλλάξει κατεύθυνση σε ό,τι αφορά τη χρήση των πηγών ενέργειας στην περιοχή. “Αυτή η ενεργειακή κρίση θα είναι και ο θάνατος της σχέσης μεταξύ Σερβίας και Ρωσίας, η οποία συζητείται εδώ και πολλά χρόνια”, είπε ο κ. Hill.
Στην ολοκλήρωση του έργου του IGB αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- η πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βουλγαρία Herro Mustafa, εξαίροντας τη σημασία του, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία, συγχαίροντας Ελλάδα και Βουλγαρία “γι' αυτή τη σημαντική νίκη”. Χαρακτήρισε, επίσης, τεράστιο βήμα την απόφαση για διπλασιασμό της χωρητικότητας που έχει η Βουλγαρία στον τερματικό σταθμό LNG που κατασκευάζεται στην Αλεξανδρούπολη, ενώ προέτρεψε: “κρατήστε το βλέμμα σας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας”.
Στη συνέχεια, η πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αλβανία Yuri Kim υπογράμμισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν τα διάφορα ενεργειακά πρότζεκτ που βρίσκονται στην Αλβανία ή περνούν μέσα από αυτήν, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν την προσπάθεια της χώρας για διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων σε ό,τι αφορά την ενέργεια. Έκανε, μάλιστα, ειδική αναφορά στο υδροηλεκτρικό πρότζεκτ της Σκαβίτσα που υλοποιείται σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, όπως και το αντίστοιχο έργο εκσυγχρονισμού της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με πετρέλαιο στην Αυλώνα, αλλά και στο εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας για την Αλβανία, το έργο LNG της Αυλώνας.
Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε περιφερειακό κόμβο όχι μόνο φυσικού αερίου, αλλά και πράσινης ενέργειας, υπογράμμισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, στην ενότητα με θέμα “Ενεργειακή συνεργασία για ενεργειακή ασφάλεια πέρα από τα σύνορα”. Ο κ. Σκρέκας, ο οποίος συμμετείχε στην έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες με κρίσιμα θέματα το χάσμα τιμών στον τομέα του φυσικού αερίου και τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, εξέφρασε την πεποίθηση ότι σε αυτή την καθοριστική στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας θα συνεχιστεί η συνεργασία στην Ε.Ε. ώστε να διαμορφωθεί ένα ανθεκτικό μέλλον για τα κράτη - μέλη με προσιτές τιμές και βιώσιμη ανάπτυξη.
“Η σημερινή συνεδρίαση της Ε.Ε. είναι μία ιστορική στιγμή που δείχνει ότι αυτός ο φρικτός πόλεμος δεν μπορεί να υπονομεύσει την ενότητά μας, ούτε την αποφασιστικότητά μας. Η Ευρώπη δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να εκμεταλλεύεται τις αγορές μας και να αποσταθεροποιεί το μέλλον μας. Παρά τις σοβαρές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία είμαι πεπεισμένος ότι όλοι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα για να ενθαρρύνουμε τις οικονομίες μας”, επεσήμανε ο υπουργός και παρουσίασε βασικά σημεία της ενεργειακής πολιτικής της χώρας - μεγιστοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας, διπλασιασμό των ενεργειακών διασυνδέσεων, τριπλασιασμό των ενεργειακών υποδομών και εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών. Αναφέρθηκε ακόμη στη στήριξη της επέκτασης του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ), στην εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, "που θα βάλει τα θεμέλια πύλης υδρογόνου στην Ευρώπη" και στην υπόγεια αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ιταλία.
«Δεν είμαστε αντιμέτωποι μόνο με ενεργειακή κρίση, αλλά και με υπαρξιακή κρίση. Έχουμε κρίση στην ασφάλεια ενέργειας, στην προμήθεια ενέργειας και την κλιματική κρίση, ανέφερε ο Joshua Volz, αναπληρωτής βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Ευρώπη, την Ευρασία και την Αφρική. “Η χρήση της ενέργειας ως όπλο, η μετατροπή της ενέργειας σε όπλο είναι απαράδεκτη” τόνισε, προσθέτοντας ότι οι ενεργειακές πηγές, η πρόσβαση στην ενέργεια είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς. "Είναι σημαντικό να ξαναδημιουργήσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε τις συνεργασίες στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Όλοι πρέπει να γίνουν μέρος της συζήτησης για την επίλυση του πολύπλοκου ζητήματος και μέρος της λύσης του. Η Ανατολική Μεσόγειος, τα Δυτικά Βαλκάνια είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της λύσης που αναζητούμε", είπε. Έκανε λόγο για τεράστιες δυνατότητές της περιοχής, τονίζοντας ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο με τις υποδομές της που βοηθούν στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.
Την εκτίμηση ότι οι αποφάσεις και οι επιλογές των εθνικών κυβερνήσεων και της ΕΕ “θα κάνουν τη μεγάλη διαφορά” σε σχέση με το αν η τρέχουσα ενεργειακή κρίση, που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα διαρκέσει λίγο ή πολύ περισσότερο, διατύπωσε από το βήμα του Southeast Europe Εnergy Forum 2022, ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Νίκος Τσάφος, επισημαίνοντας ότι πιστεύει στον ρόλο των κυβερνήσεων στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος, που θα επιτρέψει την έξοδο από την κρίση το συντομότερο δυνατόν. Αναφερόμενος στην Ελλάδα, επισήμανε ότι η σπουδαιότητα της θέσης της χώρας ως προς την ενεργειακή ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή αναγνωρίζεται από τις γειτονικές χώρες, ενώ περιγράφοντας σε ποιες ενεργειακές πηγές θα στηριχθεί το ελληνικό ενεργειακό σύστημα στους επόμενους μήνες, είπε χαρακτηριστικά: “πολλοί στην Ελλάδα νομίζουν ότι θα είναι ο λιγνίτης που θα μας σώσει αυτό τον χειμώνα, αλλά νομίζω ότι θα είναι κι ο άνεμος και ο ήλιος. Στην πραγματικότητα, αν έχουμε καλή παραγωγή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η εικόνα για την Ελλάδα δείχνει πολύ-πολύ καλύτερη, δεδομένου ότι τα αποθέματά της, π.χ., σε ενέργεια από υδροηλεκτρικά βγαίνοντας από το καλοκαίρι είναι αρκετά καλά και αυτό δημιουργεί ένα καλό «μαξιλάρι», σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για άλλες ευρωπαϊκές χώρες”.
Απαντώντας στο ερώτημα τι θα συμβεί αν κλείσουν οι στρόφιγγες του ρωσικού φυσικού αερίου, ο Νίκος Τσάφος, δήλωσε ότι αν κλείσουν οι στρόφιγγες του ρωσικού αερίου, η Ελλάδα μπορεί να βασιστεί μεταξύ άλλων στο αέριο των αγωγών από το Αζερμπαϊτζάν και στο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), ωστόσο, είπε, υπάρχουν παράγοντες που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, όπως το πόσο σκληρός και κρύος θα είναι ο φετινός χειμώνας ή ποια θα είναι η απόδοση των παλαιότερων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, οπότε καταβάλλεται προσπάθεια για την όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία, την πλήρη κατανόηση των αδυναμιών του ελληνικού ενεργειακού συστήματος αλλά και για την εξεύρεση τρόπων ενίσχυσής του, όπου αυτό είναι δυνατόν. Στο ερώτημα πόσος χρόνος θα απαιτείτο για την πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, απάντησε: “Πριν από έξι μήνες, θα έλεγα πολλά χρόνια. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι πρέπει να ζήσουμε χωρίς αυτό τώρα. Η Ευρώπη υφίσταται ήδη τεράστια μείωση στις ροές αερίου, άρα η ερώτηση αυτή έχει γίνει σχεδόν ακαδημαϊκή. Η πραγματικότητα είναι ότι η αλλαγή στις ροές ήταν πολύ πιο δραματική από ό,τι ανέμενε ο οποιοσδήποτε όταν η κρίση ξεκίνησε”.
Ο κ. Τσάφος επισήμανε επίσης ότι ακόμη και αν διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός, αυτό δεν σημαίνει ότι θα διασφαλιστούν ταυτόχρονα και τιμές που δεν θα είναι υψηλές κι αφού υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση προχώρησε στη στήριξη των νοικοκυριών μέσα από ένα πλέγμα μέτρων, πρόσθεσε ότι το κυβερνητικό επιτελείο σκέφτεται μορφές στήριξης συμβατές πάντα με το δημοσιονομικό περιβάλλον, βελτιώνοντας την προσέγγισή του με βάση τις εξελίξεις. “Δεν πρόκειται να πάμε απλά πίσω στα παλιά μας καύσιμα. Ένα παράδειγμα είναι ότι η ΕΕ έχει πολύ φιλόδοξους στόχους για το υδρογόνο, αλλά δεν είναι ότι θα πατήσουμε ένα κουμπί και οι βιομηχανίες υδρογόνου ξαφνικά θα εμφανιστούν, πρέπει να τις χτίσουμε”, είπε χαρακτηριστικά, ενώ αναφερόμενος στους τρόπους και τα μοντέλα αντιμετώπισης της κρίσης, που συζητιούνται αυτό το διάστημα στις Βρυξέλλες επισήμανε πως ολοένα και περισσότερες χώρες βλέπουν πλέον την ανάγκη για αποφασιστική δράση.
Η προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με τρόπους που συμβαδίζουν με τους στόχους για το κλίμα είναι κορυφαία προτεραιότητα των ΗΠΑ, υπογράμμισε ο David Livingston, ανώτερος σύμβουλος των ΗΠΑ για το Κλίμα, ο οποίος συμμετείχε διαδικτυακά σε συζήτηση για την επιτάχυνση των βιώσιμων και καινοτόμων ενεργειακών επενδύσεων με γνώμονα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις απαλλαγμένες από άνθρακα τεχνολογίες. “Υπάρχουν πολλά που πρέπει να μάθουμε, όχι μόνο στην αρένα της ενεργειακής ασφάλειας, όχι μόνο στην αρένα του κλίματος, αλλά σε μία σοφή, ρεαλιστική σύνθεση των δύο πολιτικών προτεραιοτήτων. Μαζί μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, μαζί μπορούμε να βελτιώσουμε την πρόβλεψη, αντίδραση και πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, μπορούμε να οικοδομήσουμε ασφαλή, διάφανη αλυσίδα προμήθειας καθαρής ενέργειας. Μαζί μπορούμε να εργαστούμε για να αναπτύξουμε και να εμπορευματοποιήσουμε τεχνολογίες επόμενης γενιάς που είναι αναγκαίες για να γίνουν τα συστήματα ενέργειας ασφαλή, ευέλικτα και ολοένα πιο καθαρά από άνθρακα τα επόμενα χρόνια”, είπε. "Φαίνεται πώς υπάρχουν πολλά υποσχόμενα νήματα που συνδέουν τις ΗΠΑ με την Ελλάδα και άλλες χώρες της περιοχής σε όλους τους τομείς της ενεργειακής μετάβασης. Μόλις έχουμε αρχίσει να τα υφαίνουμε. Ανυπομονούμε να το κάνουμε με όλους και αναμένω ιδέες για το πώς μπορεί να γίνει γρηγορότερα και καλύτερα με νέους τρόπους που δεν έχουμε σκεφτεί, από τις συζητήσεις που διεξάγονται στο συνέδριο αυτό", σημείωσε.
Τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ ελπίζουν να γίνουν η κινητήρια δύναμη για έξυπνη, καθαρή και επιτυχημένη οικονομική ανάπτυξη αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες, στις οποίες συμμετέχει η χώρα του, όπως την Αποστολή Καινοτομίας στη Γεωργία για το Κλίμα (AIM for Climate/) και στη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με στόχο την απαλλαγή εκπομπών άνθρακα σε τομείς που είναι δύσκολο να μειωθούν, First Movers Coalition. Η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην πρωτοβουλία με δεδομένη και την ηγετική θέση της στη ναυτιλία, έναν κλάδο στον οποίο προωθείται η χρήση καυσίμων μηδενικών εκπομπών σε νέα και σε μετασκευασμένα πλοία με μηδενικές εκπομπών έως το 2030, εκτίμησε o David Livingston.
Η κρίση του κλίματος επιδεινώνεται και μία μεγάλη πρόκληση είναι να πειστεί η διεθνής κοινότητα για αυτό, στην επόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP27) στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου το 2027 τόνισε ο σύμβουλος του πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας, κλίματος και περιβάλλοντος, πρόεδρος της Επιτροπής Κυκλικής Οικονομίας του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου, Γιώργος Κρεμλής. Βασικό μήνυμα της Διάσκεψης πρέπει να είναι ότι ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση δεν πρέπει να καθυστερήσουν την ενεργειακή μετάβαση και τον κοινό μας στόχο να μην ξεπεράσει η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τον 1,5 βαθμό Κελσίου, συμπλήρωσε. Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά σημαντικός, η νέα διοίκηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν και ο Τζον Κέρι ακολουθούν πράσινες πολιτικές, προωθούν τη διπλωματία του κλίματος. Η Η Ε.Ε. έχει πολύ φιλόδοξη ατζέντα ανέφερε ο κ. Κρεμλής και εξέφρασε την αισιοδοξία ότι η COP27 θα έχει μεγάλη επιτυχία. Αναφερόμενος σε μία άλλη πρόκληση, τον κρύο χειμώνα με το υψηλό κόστος ενέργειας, ο κ. Κρεμλής, εκτίμησε ότι για να αντιμετωπιστεί πρέπει να διασφαλιστεί η αλληλεγγύη προς τις γειτονικές χώρες. Τόνισε ακόμη ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει διάδρομος καθαρής πράσινης ενέργειας, που θα έρθει από την Αίγυπτο και θα μεταφερθεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης και πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό να επεκταθούν τα δίκτυα αγωγών φυσικού αερίου και οι αγωγοί να αναπτυχθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε στο μέλλον να γίνουν αγωγοί μεταφοράς υδρογόνου.
Τη βούληση των ΗΠΑ να συνεχίζει να συνεργάζεται με την Ευρώπη για την αντιμετώπιση των ενεργειακών της αναγκών, εξέφρασε η αναπληρώτρια βοηθός ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Laura Lochman. Όπως ανέφερε, το 70% του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) των ΗΠΑ μεταφέρεται στην Ευρώπη και η ποσότητα αυτή θα μπορεί να αυξηθεί από το 2024. Παράλληλα επισήμανε ότι η συμφωνία που υπέγραψαν ΕΕ και ΗΠΑ τον Μάρτιο προέβλεπε τη μεταφορά επιπλέον 15 δισ. κυβικών μέτρων LNG για τη φετινή χρονιά και ο στόχος αυτός έχει ήδη ξεπεραστεί. Επίσης, τόνισε ότι η πραγματική ενεργειακή ασφάλεια μπορεί να επιτευχθεί με την αυξημένη χρήση τοπικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πρόσθεσε ότι για την κυβέρνηση Μπάιντεν η πυρηνική ενέργεια είναι μέρος του μείγματος.
Από την πλευρά της, η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου υπογράμμισε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δικαίωσε τη στρατηγική της Ελλάδας να διαφοροποιήσει το ενεργειακό της μείγμα. Επισήμανε ότι με πρωτοβουλίες της κυβέρνησης τα τελευταία τρία χρόνια έχει συντελεστεί αξιοθαύμαστη πρόοδος στην περιφερειακή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, που οδήγησε σε χειροπιαστά αποτελέσματα. Πρόσθεσε, δε, ότι παρά τις προσωρινές αλλαγές που έφερε η ενεργειακή κρίση, εξακολουθεί να είναι στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης να κλείσουν τα λιγνιτωρυχεία μέχρι το τέλος της δεκαετίας .
Με τη φράση του Τζον Κένεντι “Πρόσεχε τον κίνδυνο, αλλά αναγνώρισε την ευκαιρία” συνόψισε τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Δημήτρης Ψυχογιός. Ο κίνδυνος, πρόσθεσε, είναι η διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου και η ευκαιρία ο ρόλος της πύλης που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας, για την παροχή φυσικού αερίου προς την Νοτιανατολική και την Κεντρική Ευρώπη. Ο κ. Ψυχογιός πρότεινε την δημιουργία hub αερίου με φυσική διανομή, στη Βόρεια Ελλάδα, προκειμένου να αυξηθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα , και πρόκρινε ως ιδανική τοποθεσία την Αλεξανδρούπολη.
Την εκτίμηση ότι θα πρέπει οι κρίσιμης σημασίας τεχνολογίες που σχετίζονται με την ενέργεια να παράγονται στην Ευρώπη, διατύπωσε ο πρώην υπουργός Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, αναπληρωτής καθηγητής στο πανεπιστήμιο Πειραιά, Γιάννης Μανιάτης, προσθέτοντας ότι στην αντίθετη περίπτωση θα αντιμετωπίσουμε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση τιμών. Ο κ. Μανιάτης πρότεινε τη δημιουργία Ελληνοαμερικανικού Ερευνητικού Κέντρου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Πράσινη Μετάβαση.
“Δεν βγάζει νόημα η επιβολή πλαφόν ειδικά στο ρωσικό αέριο, καθώς μεταξύ άλλων θα δώσει άλλοθι στη Ρωσία να σταματήσει τις προμήθειες”, επεσήμανε η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, μιλώντας από το βήμα του Southeast Europe Energy Forum 2022. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η επιβολή ενός ευρυτέρου πλαφόν, που θα αφορά γενικότερα το εισαγόμενο στην ΕΕ αέριο, από όπου και αν αυτό προέρχεται, “είναι μια πρόταση (του Βέλγου πρωθυπουργού) που σκεφτόμαστε και στην ελληνική κυβέρνηση”. Κατά την ευρωβουλευτή, το πλαφόν στο ρωσικό αέριο δεν έχει νόημα για ακόμα δύο λόγους, πέραν του άλλοθι που θα δώσει στη Ρωσία του Πούτιν: επειδή το ρωσικό αέριο αποτελεί πλέον μόλις το 9% των συνολικών ποσοτήτων που εισάγονται στην ΕΕ, αλλά και διότι κάτι τέτοιο δεν θα έχει λογική και σε όρους τιμών.
“Αν είναι να συζητάμε πάνω στα πλαφόν, πρέπει να συζητήσουμε για ένα ευρύτερο πλαφόν σε όλες τις ποσότητες που φτάνουν στην ΕΕ, είτε αυτές προέρχονται από τη Νορβηγία, είτε από τις ΗΠΑ, είτε από την Αλγερία. Επίσης, χρειάζεται να σκεφτούμε και άλλα μέτρα και να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτά, μέτρα όπως η τροποποίηση του μοντέλου των τιμών της ενέργειας, το οποίο επίσης δεν δουλεύει (σωστά)” σημείωσε η κα Σπυράκη και πρόσθεσε ότι, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης, εντοπίζει δύο κινδύνους: ο πρώτος έχει να κάνει με το ενδεχόμενο αντιμετώπισης συστημικού προβλήματος, εξαιτίας των θεμάτων στη ρευστότητα των εταιριών που εμπλέκονται στην (ενεργειακή) αγορά και ο δεύτερος με το ενδεχόμενο ανόδου του λαϊκισμού, σε μια περίοδο που γίνονται εκλογές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. “Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά ταυτόχρονα να σκεφτούμε ότι και οι τιμές δεν είναι οικονομικά προσιτές, ούτε για τη βιομηχανία, ούτε για τα νοικοκυριά” σημείωσε και πρόσθεσε ότι η Κομισιόν, αν και κατέγραψε σημαντικά επιτεύγματα, όπως η ταχεία διαφοροποίηση των ενεργειακών προμηθειών, έχασε και χρόνο, εξαιτίας τεράστιας καθυστέρησης στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.
