Στο επίκεντρο των σεναρίων βρίσκονται τόσο ο έντονος ανταγωνισμός από άλλες διαδρομές μεταφοράς όσο και η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ένα περιβάλλον αυξημένων γεωπολιτικών και εμπορικών πιέσεων.
Μεταξύ των επικρατέστερων σεναρίων ξεχωρίζουν δύο βασικοί άξονες που φαίνεται να λειτούργησαν συνδυαστικά. Αφενός ο αυξημένος ανταγωνισμός από εναλλακτικές διαδρομές μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, μέσω Γερμανίας, Πολωνίας, Κροατίας και Λιθουανίας, οι οποίες διαθέτουν χαμηλότερο κόστος λόγω εγγύτητας. Αφετέρου η αμφίσημη στάση της Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που δημιουργεί αβεβαιότητα γύρω από το ρυθμιστικό πλαίσιο του Κάθετου Διαδρόμου.
Πάντως κύκλοι της αγοράς μιλούσαν χθες, για το ενδεχόμενο η αποτυχία να οφείλεται και στο γεγονός ότι την περίοδο αυτή υπάρχει μεγάλη ζήτηση αερίου εντός της ελληνικής αγοράς, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν τη χρηματοπιστωτική ικανότητα της Ουκρανίας στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Εξάλλου κυρίαρχη θέση μεταξύ των σεναρίων έχει και η «μάχη» από τον λεγόμενο γερμανικό διάδρομο δηλαδή την αποστολή μέσω Γερμανίας και Πολωνίας στην Ουκρανία, αμερικάνικου LNG που φθάνει σε γερμανικό FSRU.
Σε ό,τι αφορά τη στάση της Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαφορετικές υπηρεσίες των Βρυξελλών προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο τον Κάθετο Διάδρομο. Σε πολιτικό επίπεδο, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, στο πλαίσιο της επιδίωξης πλήρους απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, αντιμετωπίζει θετικά πρωτοβουλίες όπως ο Κάθετος Διάδρομος, ο οποίος προβλέπεται να μεταφέρει κυρίως αμερικανικής προέλευσης αέριο μέσω Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβίας προς την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, η DG Competition θέτει ζητήματα ανταγωνισμού, με αφορμή τις εκπτώσεις που παρέχουν οι Διαχειριστές του Κάθετου Διαδρόμου, έπειτα και από οχλήσεις μερίδας traders που εκφράζουν ανησυχίες για τις επιπτώσεις μιας νέας διαδρομής μεταφοράς αερίου στην αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, με επιστολή της, η DG Comp διατύπωσε σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο οι εκπτώσεις στα τέλη χρήσης δικτύου από τον ΔΕΣΦΑ, τη Bulgartransgaz με έκπτωση 25%, τη ρουμανική Transgaz και τη μολδαβική Vestmoltransgaz με έκπτωση 50%, την ουκρανική Ukraine LLC και τον ICGB με έκπτωση 45%, είναι συμβατές με την ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού. Το θέμα αυτό σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ετέθη από τον Έλληνα υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου κατά το πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας. Ο κ. Παπασταύρου ζήτησε να ξεκαθαριστεί η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογραμμίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν ένα τμήμα της Κομισιόν να ζητεί από τα κράτη μέλη να στηρίξουν την ενεργειακή επάρκεια της Ουκρανίας και την ίδια στιγμή ένα άλλο τμήμα να επικεντρώνεται σε νομικά και ρυθμιστικά θέματα και να μην αντιμετωπίζει τον Κάθετο Διάδρομο με την απαραίτητη ευελιξία.
Μάλιστα φαίνεται ότι η στάση αυτή της ελληνικής κυβέρνησης είχε ως αποτέλεσμα να σταλεί στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας μια νέα επιστολή από την Κομισιόν η οποία εμμέσως πλην σαφώς έδινε το πράσινο φως για τη διενέργεια της χθεσινής δημοπρασίας που αφορούσε τα προϊόντα δέσμευσης χωρητικότητας Route 1, 2 και 3. Υπενθυμίζεται ότι το Route 1 αφορά αέριο προερχόμενο από τις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα, το Route 2 αέριο που προέρχεται από το FSRU της Αλεξανδρούπολης και το Route 3 αζέρικο αέριο από τον αγωγό ΤΑΡ.
Το θέμα του Κάθετου Διαδρόμου συζητήθηκε και κατά τη χθεσινή συνάντηση του κ. Παπασταύρου με την πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Κίμπερλι Γκιλφόιλ με την αμερικανική πλευρά να υποστηρίζει ένθερμα τη νέα αυτή διαδρομή μεταφοράς αερίου προς την Ουκρανία, καθώς προς των συμφέρον των ΗΠΑ είναι η διάθεση όσοι το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων LNG από όσο το δυνατόν περισσότερους «δρόμους» μεταφοράς και σε αυτή την κατεύθυνση ρίχνουν όλο το πολιτικό βάρος τους.
Αξίζει να αναφερθεί ότι πέραν των traders που αντιμετωπίζουν εχθρικά τον Κάθετο Διάδρομο, μια άλλη μερίδα διαμαρτύρεται γιατί τα προϊόντα Route 1, 2 και 3 είναι παρόμοια έχουν μηνιαία διάρκεια και δεν καλύπτουν τις ανάγκες μακροχρόνιων συμβολαίων.
