Δέσμευση, μεταφορά και αποθήκευση CO₂ (CCS)

Το Green Tank επισημαίνει ότι η θεσμοθέτηση του πλαισίου για το CCS έρχεται με σημαντική καθυστέρηση, παρότι μεγάλα έργα έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση περισσότερο από δυο χρόνια πριν. Το νομοσχέδιο στηρίζεται σε υπερβολικά πολλές μελλοντικές ρυθμιστικές και υπουργικές αποφάσεις, αφήνοντας ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα για αδειοδότηση, παρακολούθηση, χρηματοδότηση και διαφάνεια.

Η Ελλάδα έχει περιορισμένο χώρο για αποθήκευση CO₂, οπότε χρειάζεται σαφής ιεράρχηση των τομέων που θα τον χρησιμοποιούν. Τονίζεται ότι η αποθήκευση CO₂ από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής δεν πρέπει να ενθαρρύνεται, καθώς ο τομέας αυτός διαθέτει ήδη καθαρές εναλλακτικές – όπως οι ΑΠΕ και η αποθήκευση ενέργειας. Το CCS πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν άλλες λύσεις, κυρίως για τις δυσχερώς απανθρακοποιήσιμες (hard-to-abate) βιομηχανικές διεργασίες, όπως για παράδειγμα στη χημική διεργασία παραγωγής κλίνκερ στη τσιμεντοβιομηχανία. Παράλληλα, απαιτούνται όρια στις κρατικές ενισχύσεις για CCS, ώστε να μη μονοπωλήσει πόρους σε βάρος άλλων κρίσιμων τεχνολογιών απανθρακοποίησης.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στη διαφάνεια. Το νομοσχέδιο αφήνει πολλά περιθώρια να χαρακτηριστούν κρίσιμες πληροφορίες ως εμπιστευτικές. Το Green Tank ζητάει να είναι δημόσια διαθέσιμα δεδομένα όπως οι όγκοι έγχυσης, η προέλευση του CO₂ ανά κλάδο, οι έλεγχοι ασφάλειας, τα αποτελέσματα παρακολούθησης και οι εθνικές εκθέσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η δημόσια εποπτεία θεωρείται απαραίτητη για μια τεχνολογία που έχει υψηλό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Ρυθμίσεις για την αγορά ενέργειας

Στις ρυθμίσεις για την ενέργεια, το νομοσχέδιο κάνει ορισμένα θετικά βήματα, όπως η μεγαλύτερη διαφάνεια στο τιμολόγιο καθολικής υπηρεσίας και η αποσαφήνιση χρόνιων ζητημάτων στα ιδιωτικά δίκτυα μέσης τάσης. Αυτές οι επιμέρους αλλαγές μπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία της αγοράς, αν και συνοδεύονται από πρόσθετη γραφειοκρατία και κόστος για μικρότερους φορείς, κάτι που χρειάζεται διορθωτικές κινήσεις.

Στα μεγάλα ζητήματα όμως, η ανισορροπία υπέρ μεγάλων επενδυτών είναι εμφανής. Οι ρυθμίσεις για έργα αποθήκευσης ενέργειας και οι δυνατότητες κοινής σύνδεσης με έργα ΑΠΕ, παρότι θετικές στη λογική της ολοκλήρωσης υποδομών, συχνά αφήνουν εκτός μικρότερους παραγωγούς που δεν μπορούν να επωφεληθούν από τα ίδια καθεστώτα ενίσχυσης. Παράλληλα, οι νέοι κανόνες για τη συμμετοχή νομικών προσώπων σε ενεργειακές κοινότητες, που στοχεύουν στην αποτροπή καταχρήσεων, τελικά μπορεί να συμπαρασύρουν και μη κερδοσκοπικούς φορείς, δήμους και οργανώσεις που λειτουργούν με κοινωνικό πρόσημο. Χρειάζεται σαφέστερη διάκριση ανάμεσα σε κερδοσκοπικά και μη κερδοσκοπικά σχήματα, μαζί με πιο συγκεκριμένο έλεγχο όχι μόνο από το ΓΕΜΗ αλλά και από τη ΡΑΑΕΥ.

Αντίστοιχα, τα νέα τέλη για παρατάσεις εγκατάστασης και η αυτόματη απομείωση τιμών αναφοράς σε καθυστερήσεις λειτουργίας μπορεί να επιβαρύνουν άδικα επενδυτές όταν η καθυστέρηση δεν οφείλεται στους ίδιους, αλλά σε διαχειριστές δικτύου ή άλλες αρχές. Το Green Tank προτείνει πιο δίκαιη διαβάθμιση, καθώς και εξαιρέσεις σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας.

Τέλος, η προσωρινή ενσωμάτωση της αγοράς υδρογόνου στην αγορά ορυκτού αερίου κινδυνεύει να προσδώσει αθέμιτο πλεονέκτημα στα υφιστάμενα μέρη της αγοράς του ορυκτού αερίου. Η πράσινη παραγωγή υδρογόνου πρέπει να μπορεί να αναπτυχθεί σε ίσους όρους, χωρίς θεσμικά όρια που περιορίζουν νέους παρόχους.

Διαβάστε τα αναλυτικά σχόλια που κατέθεσε το Green Tank στη δημόσια διαβούλευση εδώ.