Διαβάστε αναλυτικά την ομιλία του Υπουργού Περιβάλλοντος:
«Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχουμε όλοι σήμερα στη γιορτή για τη συμπλήρωση ενός αιώνα λειτουργίας της ΕΥΔΑΠ. Ενός αιώνα παροχής καθαρού, ποιοτικού νερού στην Αττική, του ποιοτικότερου στην Ευρώπη, ενός αιώνα έργων αποχέτευσης που άλλαξαν την εικόνα της πρωτεύουσας για πάντα.
Είμαστε εδώ να μιλήσουμε για την ιστορία. Να μιλήσουμε όμως και για το γεμάτο προκλήσεις μέλλον.
Με τους εργαζόμενους της ΕΥΔΑΠ να αποτελούν, διαχρονικά, τον σταθερό και ακούραστο πυλώνα της. Με αφοσίωση, με αίσθηση καθήκοντος για την υπηρεσία κοινής ωφέλειας που προσφέρουν σε όλες εμάς, νύχτα μέρα, 365 μέρες τον χρόνο και επαγγελματισμό, εξασφαλίζουν καθημερινά το πολυτιμότερο αγαθό για όλους μας.
Με τον σημερινό εορτασμό, και στο πλαίσιο της συζήτησης για το μείζον ζήτημα της λειψυδρίας και της κλιματικής αλλαγής που την επιτείνει, θα ήθελα να παρουσιάσω τα μέτρα που λαμβάνουμε για τη διασφάλιση της Αττικής.
Το νερό είναι το ύψιστο δημόσιο αγαθό και η αδιάκοπη παροχή του αποτελεί βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης.
Διαβάζοντας για την ιστορία της ΕΥΔΑΠ, μου εντυπώθηκε μία χαρακτηριστική έκφραση: ότι καμία ιστορία μεγάλης πόλης δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστη, χωρίς το νερό να αποτελεί βασικό άξονα αναφοράς.
Στο επίκεντρο, λοιπόν, αυτού του αιώνα της ΕΥΔΑΠ, βρισκόταν πάντα η θωράκιση της Αττικής.
Γιατί η λειψυδρία για την Αττική δυστυχώς δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο.
Η Αττική έχει αντιμετωπίσει ξανά περιόδους λειψυδρίας.
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, τα διαχρονικά αποθέματα ταμιευτήρων, τα τελευταία 40 χρόνια, γνωρίζουν κύκλους ανόδου και ύφεσης. Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα από τα πιο χαμηλά σημεία αποθεμάτων νερού, γεγονός που αποδεικνύουν τα υδρολογικά δεδομένα.
Στην ιστορία μας, τα τελευταία 100 χρόνια, σε κάθε γενιά, αναλαμβάνεται πρωτοβουλία για την εκπόνηση ενός μεγάλου, οραματικού έργου, προκειμένου να θωρακιστεί η παροχή νερού στην Αττική.
Από το 1926 και την έναρξη εργασιών κατασκευής του Φράγματος Μαραθώνα, του “μεγαλύτερου υδραυλικού έργου των Βαλκανίων”, που ολοκληρώθηκε το 1929 επί Ελευθερίου Βενιζέλου….
Μέχρι την εκκίνηση αξιοποίησης της Λίμνης Υλίκης επί Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1956, που λόγω της χαμηλής υψομετρικής της θέσης, χρησιμοποιούνται αντλιοστάσια για την άντληση του νερού.
Και από τα εγκαίνια της κατασκευής της τεχνητής Λίμνης Μόρνου το 1979…
Μέχρι τη μελέτη επί Κωσταντίνου Μητσοτάκη το 1990, που οδήγησε στο μεγάλο Έργο του Ευήνου.
Και θυμόμαστε όλοι ότι ήταν ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που είχε κληθεί τότε να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη κρίση λειψυδρίας που έχει γνωρίσει η χώρα μας.
Η Σήραγγα Ευήνου-Μόρνου είναι ένα υδροδοτικό έργο που έδωσε ανάσα στην Αττική για τις επόμενες δεκαετίες.
Σήμερα, όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε και έχουμε βιώσει ειδικά στη χώρα μας, οι κλιματολογικές συνθήκες δεν είναι ίδιες όπως στο παρελθόν.
Τόσο παγκοσμίως, όσο και στην Ευρώπη, και ακόμη ειδικότερα στη Μεσόγειο, η κλιματική αλλαγή εντείνει την λειψυδρία.
Η Ελλάδα είναι 19η στον κόσμο σε κίνδυνο λειψυδρίας. Η χώρα μας, όπως και οι υπόλοιπες μεσογειακές, περιλαμβάνεται στις χώρες που προβλέπεται πως θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα προβλήματα σχετικά με το νερό στο μέλλον.
Η ευρύτερη περιοχή της χώρας μας είναι από τις πιο ευάλωτες και άμεσα επηρεαζόμενες από την κλιματική κρίση παγκοσμίως.
Η κλιματική αλλαγή έχει εντείνει τους ρυθμούς μείωσης αποθεμάτων νερού.
Μέχρι το 2021 τα αποθέματα στους ταμιευτήρες ήταν σταθερά, στο 1,1 δις κυβικά μέτρα. Δεν μειώνονταν.
Από το 2022, η μείωση των αποθεμάτων αγγίζει τα περίπου 250 εκατ. κυβικά μέτρα ανά έτος.
Επιπλέον, σημειώνεται μείωση των βροχοπτώσεων κατά περίπου 25%, αύξηση της ετήσιας εξάτμισης κατά περίπου 15% και αύξηση της κατανάλωσης κατά περίπου 6%.
Όλα αυτά τα στοιχεία, συντείνουν στο ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει, μετά την Κύπρο, το υψηλότερο υδατικό στρες στη νότια Ευρώπη.
Ως υδατικό στρες, εννοούμε το ποσοστό του διαθέσιμου νερού μιας περιοχής που απαιτείται για να καλυφθεί η ζήτηση – στη χώρα μας αυτό φτάνει το 70%.
Η Αττική και η Θεσσαλονίκη, αντιπροσωπεύοντας πάνω από τον μισό πληθυσμό της χώρας σε κατανάλωση πόσιμου νερού, βρίσκονται στο επίκεντρο.
Ήδη από το 2023, η Κυβέρνηση είχε προβεί σε άμεσες ενέργειες για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Κάποιες από αυτές τις είχε ανακοινώσει και ο προκάτοχός μου, ο Θοδωρής Σκυλακάκης έναν χρόνο πριν. Ενδεικτικά:
- Ιδρύσαμε τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων για τον έλεγχο των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, για πρώτη φορά στη χώρα μας.
- Επικαιροποιήσαμε τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας.
- Εκδώσαμε την ΚΥΑ Κοστολόγησης Τιμολόγησης Υπηρεσιών Ύδατος, τη μεθοδολογία για να γίνεται σωστά η κοστολόγηση, η τιμολόγηση και η ανάκτηση κόστους.
- Εξασφαλίσαμε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Υπουργείου, το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών και το Πράσινο Ταμείο.
- Θεσπίσαμε την υποχρέωση των παρόχων να καταθέτουν ποσοτικά στοιχεία ύδρευσης και τιμολόγησης σε πληροφοριακό σύστημα, καθώς και της αξιολόγησής τους, ενώ προβλέπεται ρητά η υποχρέωση σύνταξης masterplan και επιβεβαίωσης της διαχειριστικής τους επάρκειας. Ήδη, έχουν κατατεθεί 35 masterplans εταιρειών.
Και από τα πιο σημαντικά είχαν ανακοινωθεί και ολοκληρώνονται το 2026, είναι η μελέτη που κάνει η Ακαδημία Αθηνών σε συνεργασία με τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ινστιτούτα για τη δημιουργία ακριβέστερων προγνωστικών κλιματικών μοντέλων.
- Θα επιτρέψει 10 φορές ακριβέστερη γεωγραφικά πρόγνωση των βασικών κλιματικών & υδρολογικών μεταβλητών τα επόμενα 30 χρόνια.
- Έχουμε παραλάβει τις πρώτες επιστημονικές αναλύσεις και επιβεβαιώνουν τα υδρολογικά στοιχεία, που δείχνουν ότι η λειψυδρία παραμένει και εντείνεται.
Διανύουμε, μάλιστα, το δεύτερο πιο σημαντικό επεισόδιο έμμονης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών.
Κυρίες και κύριοι, είναι, λοιπόν, η ώρα των πράξεων. Όλες οι υδρολογικές μετρήσεις δείχνουν ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Υλοποιούμε άμεσα 7 άξονες στρατηγικής δράσης, που εναρμονίζονται με τις ευρωπαϊκές μας δεσμεύσεις.
Πρόκειται για μέτρα που θωρακίζουν την ύδρευση για άνω του 50% του πληθυσμού της χώρας και οργανώνουν το τοπίο διαχείρισης νερού.
Όπως και στις πολεοδομίες, όπως και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, όπως και στο Θαλάσσιο Χωροταξικό, η μεγάλη πρόκληση της χώρας μας είναι η σωστή και με επιστημονικά κριτήρια οργάνωση.
Το μεγάλο έργο της γενιάς μας είναι ο Εύρυτος: η μερική Εκτροπή Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο.
Το έργο αυτό συμβολίζει την καλή, ανεμπόδιστη ροή [Εὖ + ῥέω] και θα θωρακίσει την Αττική για τα επόμενα 30 χρόνια.
Εκτιμάται ότι η ολοκλήρωση του Έργου «Εύρυτος» θα πραγματοποιηθεί στο πρώτο εξάμηνο 2029 – σε περίπου 4 έτη από σήμερα – και 100 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του φράγματος του Μαραθώνα.
Και είναι το έργο της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, που προστίθεται σε αυτή τη σκυταλοδρομία εμβληματικών έργων των τελευταίων 100 ετών.
Ταυτόχρονα, η ΕΥΔΑΠ τρέχει βραχυπρόθεσμες δράσεις, με στόχο την άμεση υδροδοτική θωράκιση της Αττικής:
Μεταξύ άλλων, αξιοποιεί και ενεργοποιεί γεωτρήσεις σε Μαυροσουβάλα, Ούγγρους και Βοιωτικό Κηφισό με συνολική συνεισφορά περίπου 150 εκατ. κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο, μόλις ολοκληρωθούν».
