Στις προβλέψεις που έκανε η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus φαίνεται ότι η Ευρώπη θα έχει ένα ήπιο χειμώνα, αν και ορισμένοι μετεωρολόγοι διαφωνούν. Μένει να φανεί αν τελικά η Ευρώπη θα γλιτώσει τις διακοπές ρεύματος το χειμώνα.

Πριν από λίγες μέρες γινόταν γνωστό ότι είναι σίγουρο ότι ένας ισχυρός και παρατεταμένος χειμώνας θα ήταν σύμμαχος του Βλαντιμίρ Πούτιν. Αναλυτές τόνιζαν επίσης πως ο ρώσος πρόεδρος χειραγωγεί συστηματικά το όπλο της ενέργειας ανοίγοντας και κλείνοντας κατά βούληση τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου. Αυτό γίνεται σε αντίποινα για την υποστήριξη της Δύσης προς το Κίεβο, υποστηρίζουν ορισμένοι.

Στο πλαίσιο των προετοιμασιών, πολλές κυβερνήσεις έχουν καλέσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις να κατεβάσουν τον θερμοστάτη της θέρμανσης και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας στο πλαίσιο ευρωπαϊκού σχεδίου περιορισμού κατά τουλάχιστον 15% της κατανάλωσης αυτόν τον χειμώνα σε σχέση με τα πέντε τελευταία χρόνια.

Λόγω της ειδικής σημασίας των μετεωρολογικών προγνώσεων φέτος, τα βλέμματα των βιομηχανικών και πολιτικών κύκλων είναι στραμμένα προς το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF). Εξοπλισμένος με υπερυπολογιστές ικανούς να συνδυάσουν τα στοιχεία πολλών εθνικών μετεωρολογικών υπηρεσιών, ο ευρωπαϊκός οργανισμός, μέσω της υπηρεσίας Copernicus για την Κλιματική Αλλαγή (C3S), πραγματοποιεί κυλιόμενες τριμηνιαίες προβλέψεις.

«Αν έχουμε έναν χειμώνα κατά 10% ψυχρότερο από τον μέσο όρο, το ευρωπαϊκό σύστημα του φυσικού αερίου θα δεχθεί πίεση», λέει ο Gergely Molnar, αναλυτής του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας.

Η πρόβλεψη για το χειμώνα του 2022-2023

Οι Ευρωπαίοι και οι άνθρωποι που ζουν στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ είναι πιο πιθανό να έρθουν αντιμέτωποι με ήπιες θερμοκρασίες αυτόν τον χειμώνα, διευκολύνοντας έτσι τυχόν περιορισμούς στη θέρμανση, σε μια εποχή που το κόστος ενέργειας εκτινάσσεται στα ύψη.

Οπως μεταδίδει το Bloomberg, οι επιστήμονες της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus, η οποία έκανε update στις εποχικές της προοπτικές την Πέμπτη, ανέφεραν ότι οι θερμοκρασίες πιθανότατα θα είναι σημαντικά υψηλότερες από τις κανονικές κατά την περίοδο αιχμής θέρμανσης μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.

Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση για φυσικό αέριο, το οποίο οι ευρωπαϊκές χώρες σπεύδουν να αποθηκεύσουν.

Οι επιστήμονες είπαν ότι υπάρχει 50%-60% πιθανότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, μεγάλο μέρος των ακτών της Μεσογείου και τμήματα της κεντρικής Ευρώπης να δουν θερμοκρασίες πολύ πάνω από τον μέσο όρο. Η υπόλοιπη ήπειρος έχει πιθανότητα 40%-50% να ξεπεράσει σημαντικά τους ιστορικούς μέσους όρους.

Το μοντέλο Copernicus συγκεντρώνει δεδομένα από επιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία και στις ΗΠΑ. Το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιεί δισεκατομμύρια μετρήσεις από δορυφόρους, πλοία, αεροσκάφη και μετεωρολογικούς σταθμούς για τις μηνιαίες και εποχικές του προβλέψεις.

Ωστόσο, οι προοπτικές για έναν ήπιο χειμώνα δεν είναι καθολικές μεταξύ των μετεωρολόγων. Η αμερικανική Commodity Weather Group υποστηρίζει ότι ο χειμώνας της Ευρώπης πιθανότατα θα είναι ψυχρότερος από πέρυσι και ελαφρώς ψυχρότερος από τον μέσο όρο των 10 ετών.

Τι χειμώνα θα έχουμε φέτος;

Όπως ξηγεί η ΕΜΥ, από το καλοκαίρι ακόμη, η ερώτηση αυτή κυκλοφορεί στις συζητήσεις, άλλοτε ως το εύκολο θέμα για να καλύψει αμήχανες σιωπές, αλλά πολλές φορές αντικατοπτρίζει την πραγματική ανησυχία του απλού πολίτη για τα πιθανά έξοδα σχετικά με τη χειμωνιάτικη θέρμανση ή την ανησυχία του αγρότη για την πορεία της σοδειάς του.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες, η ραγδαία ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών, έδωσε τη δυνατότητα για την παράλληλη ραγδαία ανάπτυξη της Αριθμητικής Πρόγνωσης του καιρού (NWP–NumericalWeatherPrediction). Τα γνωστά λοιπόν «μοντέλα καιρού» έγιναν πολύτιμα εργαλεία στα χέρια των Μετεωρολόγων, δίνοντας τη δυνατότητα για την παραγωγή προγνώσεων υψηλής χωρο-χρονικής ακριβείας, με αποτέλεσμα οι σημερινές 10ημέρες προγνώσεις να έχουν την ακρίβεια, που είχαν οι αντίστοιχες των δύο ημερών μερικά χρόνια πριν.

Οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις χρησιμοποιούνται ως καθοδήγηση, μόνο για μεγαλύτερες χωρικά κλίμακες, όπου έχουμε υπολογίσει τους μέσους όρους για μεγάλες χρονικές περιόδους. Χρησιμοποιούνται για την πρόγνωση πιθανών τάσεων απόκλισης (π.χ. της θερμοκρασίας, της ατμοσφαιρικής πίεσης, του υετού), από τις κανονικές τιμές, σε επίπεδο ηπείρου ή σε παγκόσμια κλίμακα και κατά μέσο όρο για 30 έως 90 ή και περισσότερες ημέρες.

Η φιλοσοφία των εποχικών προγνώσεων είναι να υπολογίσουμε, για παράδειγμα, εάν η ατμοσφαιρική πίεση πάνω από την Ευρώπη, τον Δεκέμβριο, θα είναι υψηλότερη ή χαμηλότερη, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 30 ετών, για τον συγκεκριμένο μήνα.

Η ουσία λοιπόν της εποχικής πρόγνωσης είναι να μας δώσει όσο το δυνατόν καλύτερη μελλοντική εικόνα της παγκόσμιας κυκλοφορίας και κατανομής των αερίων μαζών και των καιρικών προτύπων. Είναι λογικό λοιπόν, οι αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa να αποτελούν την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη longrange παράμετρο. Στη στάθμη αυτή, οι αρνητικές αποκλίσεις σημαίνουν χαμηλότερες πιέσεις από τις κανονικές (τριακονταετής μέσος) και επομένως μεγαλύτερη πιθανότητα για αυλώνες (troughs) και κυκλωνικές κυκλοφορίες, ενώ αντίθετα οι θετικές αποκλίσεις συνδέονται με μεγαλύτερη πιθανότητα για εξάρσεις (ridges) και αντικυκλώνες. Με αυτά τα δεδομένα, μπορούμε μετά να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα και να εντοπίσουμε περιοχές όπου είναι πιθανότερο να συναντήσουμε θερμότερες αέριες μάζες (για παράδειγμα στη δυτική πλευρά ενός αντικυκλώνα, όπου συνήθως συναντάμε νότια-νοτιοδυτική ροή), ή αντίστοιχα περιοχές όπου είναι πιθανότερο να συναντήσουμε ψυχρότερες αέριες μάζες (για παράδειγμα στην ανατολική πλευρά ενός αντικυκλώνα, όπου συνήθως η ροή είναι βόρεια).

Η παραγωγή αυτών των προγνώσεων έγινε εφικτή χάρη στα longrange μοντέλα και προγνωστικά συστήματα, που έχουν αναπτυχθεί σε εξειδικευμένα Κέντρα, σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων ECMWF, θεωρείται ότι παράγει τις πλέον επιτυχημένες, «κατά μέσο όρο», εποχικές προγνώσεις (seasonalforecasts), με το σκορ του όμως να διαφοροποιείται σημαντικά από εποχή σε εποχή. Στην Ευρώπη,ευρέως χρησιμοποιούνται επίσης οι εποχικές προγνώσεις της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (UKMO), ενώ αντίστοιχα στις ΗΠΑ το μοντέλο CFSv2.