Αναγνωρίζοντας ότι οι τιμές ενέργειας στην Ευρώπη παραμένουν υπερβολικά υψηλές σε σχέση με τους βασικούς ανταγωνιστές, η Κομισιόν προχωρά στην κατάρτιση μέτρων ταχείας εφαρμογής σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, προκειμένου να δοθεί ουσιαστική ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όπως αναφέρεται σε χθεσινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το υψηλό ενεργειακό κόστος εξακολουθεί να απειλεί την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και να επιβαρύνει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, καθιστώντας αναγκαία μια συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση.
Βασιζόμενη στο «Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια» (Affordable Energy Action Plan, COM/2025/79), που παρουσιάστηκε στις αρχές της θητείας της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επτά στοχευμένες δράσεις, οι οποίες θα υλοποιηθούν σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη, με σκοπό την επείγουσα αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας και τη στήριξη καταναλωτών και βιομηχανίας.
1. Ενίσχυση των ενεργοβόρων βιομηχανιών μέσω ευέλικτου πλαισίου κρατικών ενισχύσεων
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως το ενισχυμένο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων (CISAF), το οποίο επιτρέπει την παροχή στοχευμένης στήριξης σε ενεργοβόρες βιομηχανίες, τόσο για την προσωρινή ανακούφιση από το υψηλό ενεργειακό κόστος όσο και για την επένδυση στη διαδικασία απανθρακοποίησης.
Όπως επισημαίνεται, η Κομισιόν θα παρέχει επιπλέον καθοδήγηση και τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη έως το τέλος του έτους, ώστε να σχεδιάσουν εθνικά προγράμματα στήριξης με βάση τις νέες δυνατότητες που δίνει το πλαίσιο.
2. Αξιοποίηση των Ταμείων Συνοχής για επενδύσεις σε δίκτυα και αποθήκευση
Η Κομισιόν καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τους πόρους των Ταμείων Συνοχής, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης των προγραμμάτων, προκειμένου να κατευθύνουν ανεκμετάλλευτα κονδύλια σε επενδύσεις στα εθνικά δίκτυα ηλεκτρισμού και στις υποδομές αποθήκευσης.
Τα κράτη μέλη μπορούν να υποβάλουν τα αναθεωρημένα προγράμματά τους έως το τέλος του έτους, ενώ η Κομισιόν θα τους παράσχει τεχνική υποστήριξη για τον σχεδιασμό εξειδικευμένων λύσεων ανά χώρα, ώστε να επιταχυνθούν οι κρίσιμες ενεργειακές επενδύσεις.
3. Διευκόλυνση χρηματοδότησης και συμβάσεων αγοράς ενέργειας (PPAs) για τη βιομηχανία
Η Επιτροπή προτρέπει τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τις βιομηχανίες να συνεργαστούν με χρηματοπιστωτικούς φορείς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) και οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες, προκειμένου να επωφεληθούν από μηχανισμούς απομείωσης κινδύνου και νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες, με έμφαση στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια προμήθειας ενέργειας (Power Purchase Agreements – PPAs).
Στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν και η EIB έχουν ήδη εγκαινιάσει πιλοτικό πρόγραμμα ύψους 500 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της αγοράς εταιρικών PPAs, διευκολύνοντας τη μετάβαση των επιχειρήσεων σε σταθερότερες και πιο ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας.
4. Επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων για ΑΠΕ, αποθήκευση και δίκτυα
Η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι οι καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις εξακολουθούν να αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, των έργων αποθήκευσης και των ενεργειακών δικτύων, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η διείσδυση φθηνότερης ενέργειας και να διατηρούνται οι τιμές σε υψηλά επίπεδα.
Καλεί, επομένως, τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν άμεσα τις διατάξεις της αναθεωρημένης Οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες για επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης.
Παράλληλα, η Επιτροπή θα παρουσιάσει νέα μέτρα για την περαιτέρω επιτάχυνση των έργων, στο πλαίσιο του πακέτου για τα Δίκτυα (Grids Package), το οποίο αναμένεται να υιοθετηθεί έως το τέλος του έτους.
5. Ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων και των εθνικών δικτύων
Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι ανεπαρκείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις και οι περιορισμένες υποδομές μεταφοράς εξακολουθούν να εμποδίζουν τη διαμόρφωση χαμηλότερων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Για τον λόγο αυτό, καλεί τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τις επενδύσεις σε διασυνοριακές και εσωτερικές συνδέσεις, ώστε να αξιοποιείται πλήρως η ενιαία αγορά ηλεκτρισμού και να εξασφαλίζεται πρόσβαση σε φθηνότερη ενέργεια για όλους.
6. Διαφοροποίηση προμηθειών φυσικού αερίου και ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η διασφάλιση ανταγωνιστικών και διαφοροποιημένων προμηθειών φυσικού αερίου παραμένει κρίσιμη για τη σταθερότητα των τιμών στην ΕΕ.
Σε συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, θα προχωρήσει στη συλλογή στοιχείων ζήτησης φυσικού αερίου από επιχειρήσεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ώστε να επιτύχει συντονισμένες και πιο συμφέρουσες προμήθειες.
Η Κομισιόν τονίζει, επίσης, ότι η ΕΕ πρέπει να αξιοποιήσει τη διαπραγματευτική ισχύ της ενιαίας αγοράς, ενισχύοντας τις συνεργασίες με αξιόπιστους προμηθευτές, όπως οι ΗΠΑ, η Νορβηγία και το Κατάρ, για την περαιτέρω μείωση του κόστους προμήθειας.
7. Μείωση της φορολογίας στην ενέργεια για νοικοκυριά και βιομηχανία
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι η φορολογία στην ενέργεια, και ιδίως στην ηλεκτρική, εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες διατήρησης των υψηλών τιμών στην Ευρώπη, καθώς μπορεί να αντιστοιχεί έως και στο ένα τρίτο του συνολικού λογαριασμού ρεύματος.
Για τον λόγο αυτό, προαναγγέλλει συστάσεις προς τα κράτη μέλη και πρόσθετη τεχνική υποστήριξη για τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, ιδίως για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες και τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Όπως αναφέρει, η προσαρμογή της φορολογικής πολιτικής μπορεί να έχει άμεσο και ουσιαστικό αντίκτυπο στη μείωση του ενεργειακού κόστους και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
