Η ανθεκτικότητα των ηλεκτρικών δικτύων αναδεικνύεται σε κορυφαία προτεραιότητα για τις εταιρείες ενέργειας της Ευρώπης, με φόντο την κλιματική κρίση και τα αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα που δοκιμάζουν ήδη τις ενεργειακές υποδομές. Μέσω της Eurelectric, οι εταιρείες ζητούν τη διασφάλιση χρηματοδοτήσεων και κανονιστικών εργαλείων που θα επιτρέψουν την υλοποίηση κρίσιμων επενδύσεων για την προστασία των δικτύων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε εμμέσως και η ελληνική τοποθέτηση κατά το πρόσφατο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ στη Δανία, με τον Σταύρο Παπασταύρου να αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες των τελευταίων ετών ακραία φαινόμενα, όπως οι πυρκαγιές σε Έβρο, Εύβοια και Ρόδο, και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υποστηρίζει την αναθεώρηση του Κλιματικού Νόμου με όρους ρεαλισμού στην εφαρμογή του, με τρόπο που θα λάβει υπόψη τις πραγματικές συνέπειες για τα νοικοκυριά και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, ενώ θα πρέπει να έχει και τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε αβεβαιότητα ή δυσανάλογη επιβάρυνση.
Ανάλογη είναι και η θέση της Eurelectric, η οποία σε πρόσφατη έκθεσή της καλεί για άμεση δράση προκειμένου να θωρακιστούν τα ηλεκτρικά δίκτυα απέναντι στην κλιματική κρίση. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο γενικός γραμματέας του οργανισμού, Kristian Ruby, «οι διαχειριστές των δικτύων βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα. Καύσωνες, πλημμύρες και καταιγίδες θα είναι ολοένα συχνότερα φαινόμενα τις επόμενες δεκαετίες – οι λειτουργοί των δικτύων πρέπει να είναι έτοιμοι».
Στο πλαίσιο αυτό, η Eurelectric ζητά από την Κομισιόν την ενσωμάτωση συγκεκριμένων μέτρων στο υπό διαμόρφωση Σχέδιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή. Με στόχο την ενίσχυση της φυσικής ανθεκτικότητας των ενεργειακών υποδομών, η Eurelectric παρουσίασε έξι συστάσεις πολιτικής, οι οποίες αποσκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι οι νέοι κανονισμοί θα στηρίζουν έμπρακτα την προσαρμογή των δικτύων στις νέες κλιματικές συνθήκες:
• Ενσωμάτωση μέτρων προσαρμογής στο κλίμα στα εθνικά ρυθμιστικά πλαίσια και παροχή σχετικών κινήτρων.
• Έμφαση στις κρίσιμες υποδομές στο Σχέδιο Προσαρμογής στο Κλίμα.
• Επικαιροποίηση των Εθνικών Σχεδίων για Ενέργεια και Κλίμα (ΕΣΕΚ), ώστε να περιλαμβάνουν ρητά την παράμετρο της ανθεκτικότητας.
• Ενσωμάτωση της προσαρμογής στο κλίμα στα κριτήρια του Net Zero Industrial Act για τις δημόσιες συμβάσεις.
• Καθορισμός των Ρυθμιστικών Αρχών ως υπεύθυνων για την εποπτεία της ανθεκτικότητας των ενεργειακών υποδομών.
• Ενσωμάτωση των σχετικών επενδύσεων στα Σχέδια Ανάπτυξης των Δικτύων Διανομής.
Όπως επισημαίνει η Eurelectric, η κλιματική κρίση επηρεάζει ήδη σοβαρά τα δίκτυα ηλεκτρισμού σε πολλές χώρες και ο σχεδιασμός πιο ανθεκτικών υποδομών αποτελεί προϋπόθεση για μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση. Η ενσωμάτωση της ανθεκτικότητας στο κανονιστικό πλαίσιο και τον τεχνικό σχεδιασμό των δικτύων θεωρείται πλέον επιβεβλημένη.
Η προληπτική προσαρμογή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη χαρτογράφηση των φυσικών κινδύνων, την ενίσχυση κρίσιμων υποδομών όπως υποσταθμοί και γραμμές, καθώς και την υιοθέτηση επιχειρησιακών σχεδίων ταχείας επέμβασης για την αντιμετώπιση ζημιών και την αποκατάσταση της παροχής ρεύματος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ιταλική E-distribuzione, η οποία μετά το κύμα καύσωνα του Ιουλίου 2023 και τη διακοπή ρεύματος στη Σικελία, προχώρησε σε τεχνική αξιολόγηση των δικτύων και ξεκίνησε στοχευμένες επενδύσεις, όπως η αντικατάσταση υπόγειων καλωδίων μέσης τάσης με υλικά μεγαλύτερης θερμικής αντοχής και χωρίς συνδέσεις. Το μοντέλο αυτό λειτουργεί πλέον ως οδηγός για άλλους διαχειριστές στην Ευρώπη.
Αντίστοιχα, στην Ιρλανδία, όπου φέτος σημειώθηκε σοβαρό πλήγμα από την καταιγίδα Éowyn, η ESB Networks σχεδιάζει πολυετές επενδυτικό πρόγραμμα για την περίοδο 2026–2030. Το πρόγραμμα αυτό, που καλύπτει το δίκτυο μεταφοράς και διανομής, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο δράσης ύψους 13,4 δισ. ευρώ για τα επόμενα πέντε χρόνια, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη προληπτικής ενίσχυσης των υποδομών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
