- Επί της διαδικασίας διαβούλευσης:
Εντοπίζεται παράλειψη ουσιαστική εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων στον σχεδιασμό, μελέτη, χαρτογράφηση της προστατευόμενης περιοχής, και συλλογής και πρόβλεψης των αντιδράσεων/ ανησυχιών/ προβληματισμών καίριων stakeholders στις ΘΠΠ.
- Ανάγκη συντονισμού:
Τα δυο ΘΠΠ θα απαιτούν συντονισμό υπουργείων για την ουσιαστική και ομαλή θεσμοθέτηση και λειτουργία των δυο ΘΠΠ. Απαιτείται η σύμπραξη μεταξύ Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, Υπουργείου Τουρισμού, Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, και Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών.
- Περιγραφή έναντι πρότασης:
Σε πολλά σημεία οι δυο ΣΜΠΕ περιγράφουν υπαρκτά προβλήματα και τα αναλύουν, αλλά δεν προκύπτει πάντα το πώς η θέσπιση των δύο νέων ΘΠΠ θα μετριάσει αυτά τα περιγραφόμενα προβλήματα.
- Αμιγώς ποσοτικά έναντι (και) ποιοτικών κριτηρίων:
Η χρήση ποσοτικών έναντι ποιοτικών κριτηρίων για την τεκμηρίωση των επιλεχθέντων περιοχών υπαγωγής στην ΘΠΠ δεν κρίνεται πάντα επαρκής, ενώ το κριτήριο κάλυψης Κατανομής (100> p. >15%) δεν είναι πάντοτε ενδεικτικό της σημασίας προστασίας.
- Στόχος 10%
Δεν καλύπτεται ο στόχος απόλυτος προστασίας 10% των εκτάσεων ο οποίος κρίνεται αναγκαίος.
- Διοίκηση πάρκου
Δεν είναι σαφές ποιο θα είναι το μοντέλο διαχείρισης των ήδη προστατευόμενων περιοχών και πάρκων που ήδη τελούν υπό καθεστώς προστασίας και ήδη υπάγονται σε φορείς και διευθύνονται από υπάρχουσες δομές.
- Επιτήρηση
Τίθεται ερώτημα αναφορικά με την επιτήρηση των δύο πάρκων, δεδομένης της τεράστιας έκτασης και νησιωτικότητας, ειδικά σχετικά με την επιτήρηση πρακτικών που θα τεθούν εκτός νόμου. Όπου υπάρχει διαδικασία συλλογής πληροφορίας πρέπει να αποσαφηνίζεται πού θα αποθηκεύεται αυτή η πληροφορία, πώς θα χρησιμοποιείται και από ποιον, και ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτήν.
- Οικοσυστημική Προσέγγιση
Εντοπίζεται μια σχετική σημασία των οικοσυστημάτων η οποία δεν αντανακλά την οικοσυστημική προσέγγιση ή τη βιολογική πραγματικότητα των υπό προστασία ειδών. Εκτεθειμένα μένουν κρίσιμα αναπαραγωγικά και τροφοληπτικά πεδία βαθύβιων ζώων, ενώ δεν προστατεύονται διατοπικά άλλα μεταναστευτικά είδη. Παράλληλα δεν προβλέπεται εξασφάλιση οικολογικού διαδρόμου, ενώ η οριοθέτηση του πάρκου είναι κατά τόπους αυθαίρετη και ενέχεται ο κίνδυνος μειωμένης προστασίας και δημιουργίας border/edge effect.
Χάρτης του συνόλου της ελληνικής τάφρου σύμφωνα με το Marine Mammals protected areas task force. © Marinemammalhabitat
Χάρτης της ΘΠΠ Ιονίου όπως παρουσιάζεται στη σχετική δημοσιευμένη περιβαλλοντική μελέτη
- Ο ελέφαντας στο δωμάτιο: Το Block 10
Η πιθανή χρήση του Block 10 για εξορυκτικές δραστηριότητες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων εντός της ζώνης που η περιβαλλοντική μελέτη θεσπίζει ως κρίσιμου ενδιαφέροντος είναι προβληματική. Με ανησυχία εντοπίζεται μια άκριτη υιοθέτηση του αναπτυξιακού μοντέλου εξορύξεων υδρογονάνθρακα, που αντιβαίνει όχι μόνο στην ουσιαστική ενεργειακή μετάβαση, αλλά και στην προστασία των βιοτόπων. Ενώ η ίδια μελέτη εντοπίζει τις συνέπειες των εξορύξεων και των σεισμικών ερευνών για είδη υπό προστασία, παράλληλα η ανάπτυξη του τομέα υδρογονανθράκων λαμβάνεται ως δεδομένη.
Ελληνικός διαγωνισμός για εκχώρηση των δύο περιοχών νοτίως της Κρήτης. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ε.Ε. στις 12-6-2025. Έληξε στις 10-9-2025. Ο διαγωνισμός έγινε μετά από εκδήλωση ενδιαφέροντος της CHEVRON. Από το άρθρο του Κ. Νικολάου, 10 Σεπτεμβρίου 2025, στην Καθημερινή.
- Αναπτυξιακό Μοντέλο
Κατά τόπους οι ΘΠΠ προωθούν την οικιστική, παραθεριστική και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής σε βαθμό που έρχεται σε αντίθεση με τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική προστασία της περιοχής. Παρότι η μελέτη αναγνωρίζει τους κινδύνους που επιφέρει ο τουρισμός και η ναυσιπλοΐα, ειδικά για σημαντικά είδη (ζιφιός, φυσητήρας, δελφίνια), προτείνει την παράκτια και θαλάσσια ανάπτυξη, σε μορφή κρουαζιερόπλοιων, ταχύπλοων, καταδυτικών χωρίς μέριμνα για διαδρόμους, έλεγχο αριθμού σκαφών, έλεγχο ταχύτητας εντός κρίσιμων ενδιαιτημάτων, χρήση AIS κ.ο.κ. Λείπει δηλαδή πρόβλεψη συγκρούσεων μεταξύ τουρισμού και άγριας πανίδας και mitigation αυτών. Αν η θεσμοθέτηση της ΘΠΠ δεν βελτιώνει την υπάρχουσα κατάσταση ώστε να προστατεύσει τα υπό συζήτηση είδη, ελλοχεύει ο κίνδυνος η ΘΠΠ να λειτουργήσει απλά επικοινωνιακά ή ως τουριστική attraction.
Προτεινόμενα λιμάνια φιλοξενίας Κρουαζιερόπλοιων στο Ιόνιο.
Σημαντικές περιοχές για τους φυσητήρες στο Ιόνιο όπως παρουσιάζεται στη σχετική περιβαλλοντική μελέτη.
- Aλιεία
Τίθεται ερώτημα αναφορικά με τον έλεγχο της παράνομης αλιείας και την επιστράτευση του Global Fishing Watch. Η μελέτη παραθέτει τις ισχύουσες απαγορεύσεις και ρυθμιστικές νομοθεσίες για την αλιεία, αλλά δεν περιλαμβάνει τη δέσμευση -01 για απαγόρευση αλιείας με τράτα σε όλες τις ΘΠΠ της Ελλάδας έως το 2030, ξεκινώντας από τα θαλάσσια εθνικά πάρκα ως το 2026. Ενώ ορίζονται απαγορεύσεις σε σχέση με την απόσταση από την ακτή, με τα λιβάδια Ποσειδωνίας και συγκεκριμένες εποχές τον χρόνο, δεν προτείνονται ρυθμίσεις αναφορικά με τα προστατευτέα ενδιαιτήματα. Σημειώνεται μια σχετική αλληλοεπικάλυψη περιοχών αλιείας με συρόμενα εργαλεία και ενδιαιτημάτων κητωδών της Ελληνικής Τάφρου.
- Μεταξύ των δυο ΣΜΠΕ
Αίσθηση προκαλεί η τεράστια διαφορά μεγέθους των δυο μελετών, η μεθοδολογία και τα εργαλεία, και η διαφορετική τους στάση απέναντι στο αναπτυξιακό μοντέλο. Δεδομένου ότι οι δυο ΘΠΠ καλύπτουν κοινά ενδιαιτήματα και δεδομένης της λογικής ενοποίησης των προστατευόμενων περιοχών στη χώρα, η απόκλιση αυτή είναι προβληματική.
Δείτε τα σχόλια που καταθέσε η Greenpeace στη διαβούλευση του ΥΠΕΝ για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου (ΕΘΠΙΟ) σε αυτό το έγγραφο και για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1- Νότιες Κυκλάδες (ΕΘΠΝΑ 1 – Νότιες Κυκλάδες) σε αυτό το έγγραφο.
