Από εξαιρετικά δύσκολη έως θυελλώδης αναμένεται η σημερινή έκτακτη σύνοδος των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Κεντρικό θέμα αντιπαράθεσης αποτελεί το πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου ανεξαρτήτως πηγής που έχουν προτείνει οι 15 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Ηδη η πρόταση έχει προκαλέσει αντιπαράθεση μεταξύ των 15 κρατών μελών που προτείνουν το μέτρο και χωρών όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία που διαφωνούν, αλλά και της ίδιας της Κομισιόν.

Μια πρόγευση του crash test μεταξύ των δύο πλευρών είναι το γεγονός ότι η Κομισιόν έσπευσε να απαντήσει μέσω διαρροών στην κοινή επιστολή των 15 για την αναγκαιότητα πλαφόν στην τιμή εισαγωγή φυσικού αερίου με την πρόταση της Επιτροπής να περιλαμβάνει μόνο το θέμα του πλαφόν στον ηλεκτρισμό. Την ίδια ώρα η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, προχώρησε κατ΄ αρχήν σε άτυπες ενημερώσεις και εν συνεχεία σε επίσημη δήλωση, επιχειρηματολογώντας για τους λόγους που δεν πρέπει να επιβληθεί ενιαίο πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου. Μάλιστα η κ. Σίμσον ξαναέβαλε στο «τραπέζι» την γερμανική πρόταση, που είχε υιοθετηθεί και από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο.

Η πρόταση αυτή, στην προηγούμενη φάση των διαπραγματεύσεων είχε αποσυρθεί σχεδόν μέσα σε ένα διήμερο από τη δημόσια συζήτηση.

Ωστόσο, χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα εκείνες που εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ροές ρωσικού φυσικού αερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, είναι αντίθετες σε ένα τέτοιο μέτρο, υπό τον φόβο του οριστικού κλεισίματος της ροής από τη Ρωσία.

Μεταξύ των χωρών αυτών είναι και η Ελλάδα η οποία προμηθεύεται ρωσικό αέριο μέσω του TurkStream και δεν επιθυμεί την πλήρη διακοπή της τροφοδοσίας της, παρά το γεγονός ότι έχει μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο στο 34% του μίγματος εισαγωγών το πρώτο εξάμηνο του έτους, από το 45% που ήταν την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.

Η Κομισιόν και οι χώρες που διαφωνούν με το μέτρο, υποστηρίζουν ότι η επιβολή ενιαίου πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου, είναι πολύπλοκη, έχει μεγάλο κόστος και ενδέχεται να προκαλέσει διαταραχές στον εφοδιασμό της Ένωσης και κατ΄ επέκταση στην επάρκεια τροφοδοσίας.

Πάντως, τα κράτη μέλη που στηρίζουν το μέτρο αναμένεται να κλιμακώσουν την πίεση τους κατά τη σημερινή Σύνοδο των Υπουργών, στην οποία την Ελλάδα εκπροσωπεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας.

Ευελιξία στο θέμα του πλαφόν για τα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών

Την ίδια ώρα το τελικό σχέδιο των έκτακτων μέτρων της Κομισιόν για την αγορά του ηλεκτρισμού δίνει σχετική ευελιξία όσον αφορά το πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών που θα επιβάλλουν τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Στο τελικό σχέδιο της η Κομισιόν επιμένει μεν στη θέσπιση ενιαίου πλαφόν 180 ευρώ για τις φθηνότερες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού, συμπεριλαμβανομένου του λιγνίτη, αφήνει όμως ένα περιθώριο στα κράτη-μέλη που ήδη εφαρμόζουν παρεμφερή μέτρα να τα διατηρήσουν υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Αυτό προκύπτει από το άρθρο 37 του Κανονισμού στο οποίο αναφέρεται: «Δεδομένου πως το μείγμα παραγωγής και η δομή κόστους των εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να τους επιτρέπεται να διατηρούν ή να θεσπίζουν εθνικά μέτρα αντιμετώπισης κρίσεων υπό συγκεκριμένες συνθήκες».

Επίσης σε άλλο σημείο ορίζεται ότι «Για την πρόληψη των κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να ορίζουν υψηλότερο ανώτατο όριο εσόδων στα έσοδα της αγοράς για παραγωγούς που διαφορετικά θα υπόκεινταν στο ανώτατο όριο σε επίπεδο Ένωσης, όταν το επενδυτικό και λειτουργικό κόστος τους είναι υψηλότερο από το πλαφόν».

Σε άλλο σημείο αναφέρεται εξάλλου ότι: «Για να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν το ανώτατο όριο των εσόδων της αγοράς κατά τρόπο που να επιτρέπει στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας να διατηρούν το 10 % των πλεονασματικών εσόδων πάνω από το ανώτατο όριο της αγοράς.»

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ελληνικός μηχανισμός παρακράτησης εσόδων από τους ηλεκτροπαραγωγούς που εφαρμόζεται από τον Ιούλιο προβλέπει ξεχωριστό πλαφόν για κάθε τεχνολογία παραγωγής και την αναπροσαρμογή του, κάθε μήνα για τις μονάδες φυσικού αερίου και λιγνίτη, αναλόγως με το κόστος του φυσικού αερίου και την τιμή των ρύπων.

Το σχέδιο της ΕΕ για το πλαφόν των 180 ευρώ/MWh δεν προβλέπει ανώτατο όριο για τις μονάδες φυσικού αερίου, ενώ τις μονάδες λιγνίτη τις κατατάσσει εντός του πλαφόν.