Η μελέτη καταγράφει την αναπτυξιακή δυναμική της βιομηχανίας, παρά το γεγονός ότι υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η πορεία προς μια πιο «πράσινη» και βιώσιμη παραγωγή δεν αφορά μόνο την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων, αλλά και τη στρατηγική ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας. Η πράσινη αναδιάρθρωση της βιομηχανίας αναμένεται να επηρεάσει θετικά τις περιοχές Δίκαιης Μετάβασης, όπως η Δυτική Μακεδονία, μετατρέποντας την πρόκληση της απανθρακοποίησης σε αναπτυξιακή ευκαιρία.
Το συγκεκριμένο εύρημα εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο μελετών του ΙΟΒΕ για την εκτίμηση των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Οι μελέτες εκπονήθηκαν με την υποστήριξη της Πρωτοβουλίας ’21 – στην οποία συμμετέχουν κορυφαία κοινωφελή ιδρύματα και η Εθνική Τράπεζα – και με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. Στο έργο συνέβαλαν επίσης το Κέντρο Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος και η Accenture.
Όπως αναδείχθηκε κατά την παρουσίαση, η κλιματική κρίση δεν συνιστά απλώς μακροπρόθεσμη απειλή, αλλά ήδη επιφέρει πιέσεις σε βασικούς δείκτες της ελληνικής οικονομίας, ειδικά στα νοικοκυριά. Στο ακραίο σενάριο κλιματικής επιδείνωσης, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος εκτιμάται στο 10%, οδηγώντας σε συνολική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά €16 δισ. και απώλεια 327.000 θέσεων πλήρους απασχόλησης σε ετήσια βάση.
Οι επιπτώσεις για τα ελληνικά νοικοκυριά περιλαμβάνουν επίσης ενίσχυση της ενεργειακής φτώχειας, αύξηση των ανελαστικών δαπανών και μετατόπιση της κατανάλωσης σε άλλους κλάδους – φαινόμενα που εντείνουν τις κοινωνικές ανισότητες και περιορίζουν τη ζήτηση στην εγχώρια αγορά.
Η έκθεση του ΙΟΒΕ δεν περιορίζεται στην αποτύπωση των κινδύνων, αλλά προτείνει και συγκεκριμένες παρεμβάσεις για την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας και ειδικότερα
- Προστασία των νοικοκυριών – απαραίτητες επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στην προσαρμογή του συστήματος υγείας και στη βελτίωση του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς με έμφαση στην ηλεκτροκίνηση.
- Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού περιορίζουν τις απώλειες από την πτώση της θερινής ζήτησης, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
- Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του πρωτογενούς τομέα και η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών που βελτιώνουν την απορρόφηση άνθρακα περιορίζουν τις απώλειες από την κλιματική αλλαγή, προστατεύουν τη διατροφική επάρκεια και στηρίζουν το αγροτικό εισόδημα, με αξιοποίηση της τεχνολογίας και καλύτερη διαχείριση των φυσικών πόρων.
- Η ενίσχυση της βιομηχανίας μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις σε υποδομές, τεχνολογία και δεξιότητες επιταχύνει την πράσινη μετάβαση, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και στηρίζει τη στρατηγική αυτονομία της ελληνικής οικονομίας.
- Η ενίσχυση της οικοκαινοτομίας μπορεί να παρέχει λύσεις απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Η σύνδεση με την επιχειρηματικότητα ενισχύει τη βιώσιμη ανάπτυξη δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης και επενδύσεων.
- Η αποτελεσματική ενσωμάτωση του κλιματικού κινδύνου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι αναγκαία για τη σταθερότητα, τη βιωσιμότητα και τη διοχέτευση πόρων προς την πράσινη μετάβαση. Απαιτείται συνδυασμός ρυθμιστικής σαφήνειας, ενίσχυσης της τεχνογνωσίας και ενεργοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων.
