Οι επενδύσεις, που ξεκίνησαν να τρέχουν από το 2021, θα πάρουν ακρότατο χρονικό ορίζοντα στο τέλος του Ιουνίου 2026, ώστε να μη χαθεί πολύτιμη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και να δοθεί η δυνατότητα σε χιλιάδες ωφελούμενους να ολοκληρώσουν τα έργα τους.
Οι παρατάσεις θα αφορούν συνολικά 15 προγράμματα που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι χρηματοδοτήσεις του οποίου πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Αύγουστο του 2026. Έτσι οι νέοι χρόνοι ολοκλήρωσης των προγραμμάτων θα λήγουν στις 30 Απριλίου, στις 31 Μαΐου και στις 30 Ιουνίου του 2026. Οι παρατάσεις κρίθηκαν αναγκαίες λόγω των καθυστερήσεων που υπήρξαν στις διάφορες φάσεις εφαρμογής των προγραμμάτων, συγκέντρωσης των απαιτούμενων δικαιολογητικών, εγκρίσεων κλπ με αποτέλεσμα πολλές από τις επενδύσεις να μην έχουν ολοκληρωθεί ακόμα.
Εξάλλου το ζήτημα των παρατάσεων για τα Εξοικονομώ έθεσε και το τμήμα Δυτικής Μακεδονίας του ΤΕΕ με επιστολή του, κάνοντας λόγο για τον κίνδυνο απώλειας πόρων ευρωπαϊκών και εθνικών, έκθεση σε κίνδυνο απένταξης χρηματοδοτήσεων και πλήγμα στη διεθνή αξιοπιστία, από τα ανολοκλήρωτα έργα.
Μεταξύ των προγραμμάτων που αναμένεται να παραταθούν είναι τα «Εξοικονομώ 2021», «Εξοικονομώ 2023», «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους» και «Εξοικονομώ 2025».
Υπενθυμίζεται ότι το «Εξοικονομώ 2021», που «τρέχει» με συνεχείς παρατάσεις ως σήμερα και λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου είχε συνολικό προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ και αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών για τη βελτίωση της ενεργειακής τους κλάσης κατά τουλάχιστον 2 βαθμίδες. Το πρόγραμμα παρείχε επιδοτήσεις για έργα ενεργειακής απόδοσης, από αλλαγές κουφωμάτων ως εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων κλπ με πρόσθετα κίνητρα για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Στις 30 Σεπτεμβρίου λήγει και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2023», ενώ σύμφωνα με την αγορά έχουν ουσιαστικά παγώσει τα έργα και επικρατεί αβεβαιότητα στους ωφελούμενους.
Κατόπιν προηγούμενων παρατάσεων, στις 30 Σεπτεμβρίου λήγει η συμβατική προθεσμία ολοκλήρωσης των εργασιών για τις αιτήσεις που είχαν υπαχθεί στο πρόγραμμα μετά τις 27 Ιουνίου 2023 ενώ παράταση ως την ίδια ημερομηνία έχει δοθεί και σε αιτήσεις που είχαν υπαχθεί πριν τις 30 Μαρτίου 2023, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η μεταφορά των χρημάτων σε αναδόχους για την κατασκευή των έργων.
Το «Εξοικονομώ 2025» άνοιξε για αιτήσεις τον περασμένο Ιανουάριο με προθεσμία υποβολής αιτήσεων ως τις 10 Μαρτίου και προϋπολογισμό 434 εκατ. ευρώ. Παρείχε επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών με ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού καθώς και στους πληγέντες από φυσικές καταστροφές. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπει επιδοτούμενα δάνεια με μειωμένο επιτόκιο και ποσοστά επιχορήγησης από 50% ως 100%, ανάλογα με το εισόδημα και τις ιδιαιτερότητες των ωφελούμενων.
Για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους» εκδόθηκαν νέες αποφάσεις υπαγωγής μόλις στις 11/9/2025 καλώντας τους/τις ωφελούμενους/ες να ολοκληρώσουν όλα τα απαιτούμενα στάδια εντός διαστήματος μικρότερου των 4 μηνών, ενώ ταυτόχρονα παραμένει άλυτο το «πρόβλημα» της επιδότησης του σκέλους της ανακαίνισης.
Οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην υλοποίηση και των προγραμμάτων έχουν προβληματίσει έντονα την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας και είναι αυτός ο λόγος που ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου έχει προαναγγείλει την ανάθεση στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας της διαχείρισης αυτών των προγραμμάτων και την αποπληρωμή των έργων μέσω των λογαριασμών του ρεύματος.
Προοπτική που δημιουργεί αντιδράσεις στα εμπορικά καταστήματα, που ζητούν να έχουν ενεργό ρόλο. Είναι χαρακτηριστική η χθεσινή ανακοίνωση του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά στην οποία αναφέρεται η πολιτεία οφείλει:
✓ Να διασφαλίσει ένα ανοιχτό πλαίσιο συμμετοχής, στο οποίο θα έχουν ενεργό ρόλο οι μηχανικοί, τα τεχνικά γραφεία και τα εμπορικά καταστήματα.
✓ Να αποφύγει πρακτικές που οδηγούν στη συγκέντρωση της αγοράς σε λίγους παρόχους ενέργειας, δημιουργώντας συνθήκες ολιγοπωλίου.
✓ Να στηρίξει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που έχει επενδύσει σε ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμό και τεχνογνωσία, ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα και η αξιοπιστία των παρεμβάσεων.
"Η εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποδεικνύει ότι η συμμετοχή της πραγματικής αγοράς -μηχανικών, εξειδικευμένων επιχειρήσεων και καταστημάτων, είναι η μόνη επιλογή που εξυπηρετεί ταυτόχρονα την πράσινη μετάβαση, την οικονομία και την κοινωνία" υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση.
