Στην Κάρπαθο, η κάλυψη υδρευτικών αναγκών αποφασίστηκε να καλυφθούν μέσω κατεπείγουσας μίσθωσης κινητών μονάδων αφαλάτωσης, με απευθείας αναθέσεις που εγείρουν σοβαρά ερωτήματα ως προς το κόστος και τη στόχευσή τους.

Σύμφωνα με πρόσφατες αποφάσεις του Δήμου Καρπάθου, τον Μάιο 2025 αποφασίστηκε η μίσθωση δύο μονάδων αφαλάτωσης για το Απέρι και τα Πηγάδια με εκτιμώμενο κόστος 520.800€ (για 4 μήνες λειτουργίας). Η μίσθωση έγινε χωρίς ανταγωνιστική διαδικασία, χωρίς τεκμηρίωση των αναγκών και χωρίς αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων. Από έρευνα διαπιστώσαμε ότι και για το 2024 ακολουθήθηκε ο ίδιος τρόπος διαχείρισης του προβλήματος με κόστος 316.200€.

Η σύγκριση με άλλα νησιά, αποκαλύπτει τεράστιες αποκλίσεις, καθώς στην Πάρο αντίστοιχη ποσότητα νερού (600κ.μ./ημέρα για 10 μήνες) ενοικιάζεται με ποσό λιγότερα από 40.000€ μηνιαίως. Στην Κάρπαθο το κόστος ξεπερνά τα 99.000€ το μήνα, δηλαδή στην τριπλάσια τιμή για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα μίσθωσης.

Πέρα από τις ατεκμηρίωτες υπέρογκες αναθέσεις, ουδέποτε εκπονήθηκε μακροπρόθεσμο σχέδιο ύδρευσης ή μελέτη βιωσιμότητας για μόνιμες υποδομές, μολονότι έχουν κατατεθεί σχετικές εισηγήσεις από την Κοινότητα Απερίου από το 2024.

Τα ερωτήματα γίνονται ακόμη περισσότερα, καθώς από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ διαπιστώσαμε ότι πηγή χρηματοδότησης αυτών των μισθώσεων είναι το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ (ΑΔΑ: ΨΧΡΙΩΕ0-9ΜΟ). Δηλαδή, το δημόσιο επιχορήγησε το Δ. Καρπάθου για ενοικίαση μονάδας αφαλάτωσης (3μήνες 2024 και 4 το 2025) με συνολικό ύψος αμοιβών 837.000€, μέσω απευθείας ανάθεσης στην ίδια εταιρεία, ενώ για τον δήμο Πάρου διενεργήθηκε δημοπρασία με πολύ μικρότερο τελικό τίμημα. Σύμφωνα με την Πρόσκληση ΕΠ 104- 1226 του ΥΠΕΝ για «παροχή πόσιμου νερούκαι διαχείριση υδάτων», για την Κάρπαθο προβλέπονται η προμήθεια και εγκατάσταση 2 μονάδων αφαλάτωσης δυναμικότητας 1000κ.μ./ημέρα και μία για το Απέρι δυναμικότητας 300κμ ημερησίως.

Η χρονική σύμπτωση των δαπανών αυτών με την επανέναρξη λειτουργίας λατομικής μονάδας στην περιοχή, καθώς και η επιβεβαιωμένη λειτουργία μονάδας ασφαλτομίγματος χωρίς τις απαιτούμενες εγκρίσεις εγκατάστασης και λειτουργίας, ενισχύουν προβληματισμούς για προτεραιοποίηση έργων υδάτινων πόρων υπέρ συγκεκριμένων ιδιωτικών δραστηριοτήτων.

Σύμφωνα με την υποβληθείσα ΜΠΕ του λατομείου, απαιτούνται τουλάχιστον 20κ.μ. νερού ημερησίως, την ώρα που οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν συστηματική λειψυδρία. Η ιδιαιτερότητα της υπόθεσης έγκειται στο γεγονός ότι η λατομική μονάδα ανήκε στον νυν Δήμαρχο Καρπάθου και φαίνεται να έχει μεταβιβαστεί στη σύζυγό του, εγείροντας εύλογες υποψίες για σύγκρουση συμφερόντων αλλά και για τη σκοπιμότητα της δημόσιας δαπάνης.

Την ίδια στιγμή υπάρχουν καταγγελίες για απειλές προς μέλη του κοινοτικού συμβουλίου προκειμένου να γνωμοδοτήσουν θετικά επί της ΜΠΕ.

Η αφαλάτωση δεν μπορεί να λειτουργεί με ένα διαρκές πρόσχημα κατεπείγοντος, ούτε να αποτελεί μέσο διοχέτευσης δημόσιων πόρων χωρίς διαφάνεια, στρατηγική και κοινωνική λογοδοσία. Η περιοχή του Απερίου είναι σπάνιας ομορφιάς, με προστατευόμενα είδη πανίδας και χλωρίδας που αλλοιώνονται από την παρουσία του παράνομου λατομείου. Επιπλέον σε μικρή απόσταση βρίσκονται οικισμοί που επιβαρύνονται από την σκόνη, τις εκρήξεις και τον θόρυβο. Ωστόσο, αντί να διασφαλίζεται η περιβαλλοντική ισορροπία και η ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων, επιβαρύνεται από δραστηριότητες που δεν ελέγχονται.

Στο πρόσφατο παρελθόν, καταγράφηκαν δύο θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στο εν λόγω λατομείο, γεγονός που ενισχύει τα ερωτήματα και για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας, την εφαρμογή της νομοθεσίας και την πραγματική παρουσία ελεγκτικών μηχανισμών στην περιοχή.

Επειδή παραμένει ασαφές εάν και ποιος φορέας επιβλέπει σήμερα τη συμμόρφωση των εγκαταστάσεων ως προς την περιβαλλοντική προστασία της Προστατευόμενης Περιοχής και την ασφάλεια των εργαζομένων,

Επειδή, οι πολίτες της Καρπάθου έχουν δικαίωμα στη διαφάνεια, στην πρόσβαση σε καθαρό νερό, στη δημόσια ασφάλεια και στην προστασία του φυσικού πλούτου.

Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:

1. Τρέχει πρόγραμμα/πρόσκληση επιχορήγησης των δήμων για μίσθωση μονάδων αφαλατώσεων από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ και ποιο είναι αυτό; Ποιες είναι οι προδιαγραφές και οι προϋποθέσεις;
2. Οι αναφερόμενες μισθώσεις εντάσσονται στην Πρόσκληση του ΥΠΕΝ με αριθ. ΕΠ 104- 1226/11-03-2025 για Παροχή πόσιμου νερού και διαχείρισης υδάτων (ΟΠΣ 8369);
3. Υπάρχει αιτιολόγηση των τεράστιων αποκλίσεων που εντοπίζονται στα ποσά αλλά και στις διαδικασίες που ακολουθεί κάθε δήμος;
4. Ποια είναι η τεχνική και πληθυσμιακή τεκμηρίωση που οδήγησε τον δήμο Καρπάθου σε αυτή την επιλογή ποσότητας, κόστους και μεθοδολογίας διαδικασιών; Υπάρχει μελέτη βιωσιμότητας, αναγκών ή ανάλυση υδατικού ισοζυγίου; Αν ναι, ποιος την εκπόνησε και με ποια χρηματοδότηση;
5. Για ποιο λόγο δεν επιλέχθηκε η εναλλακτική της μόνιμης εγκατάστασης μονάδων αφαλάτωσης με δημόσιο χαρακτήρα και επιλέχθηκε το μοντέλο ενοικίασης με απευθείας ανάθεση δίχως δημοσίευση;
6. Ελέγχθηκαν ως προς τη νομιμότητά τους οι εν λόγω Αποφάσεις του Δ. Καρπάθου; Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
7. Υπάρχει ενδεχόμενο σύγκρουσης συμφερόντων λόγω της εμπλοκής του Δημάρχου ως πρώην ιδιοκτήτη του λατομείου και ενδεχομένως ως έμμεσου μετόχου μέσω της συζύγου του; Έχει γίνει έλεγχος από την ΕΑΔ ή άλλο αρμόδιο φορέα;
8. Λειτουργεί σήμερα η αφαλάτωση στο Απέρι; Mε ποια δυναμικότητα; Ποιος φορέας παρακολουθεί και καταγράφει τις ποσότητες νερού που παράγονται και πού διανέμονται; Πώς διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον;
9. Σήμερα λειτουργούν το λατομείο και η μονάδα ασφαλτομίγματος, δεδομένου ότι για το μεν πρώτο έχει λήξει η περιβαλλοντική αδειοδότηση και για το δεύτερο ουδέποτε εκδόθηκε άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας;
10. Oι εν λόγω μονάδες τροφοδοτούσαν με άσφαλτο και αδρανή υλικά δημόσια ή ιδιωτικά έργα; Με ποιες πιστοποιήσεις;
11. Με ποια συχνότητα ελέγχονται οι εν λόγω μονάδες για την διακρίβωση τήρησης κανόνων ασφάλειας εργασίας, προστασίας περιβάλλοντος και ορθής λειτουργίας;
12. Σκοπεύουν να προχωρήσουν στην ένταξη μόνιμων λύσεων ύδρευσης για το νησί της Καρπάθου με διαφανή και ανταγωνιστικό τρόπο;

Aίτηση Κατάθεσης Εγγράφων

Παρακαλούμε για την ενημέρωση της Βουλής και των πολιτών, την υποβολή των κάτωθι στοιχείων, εγγράφων και μελετών:

1. Πλήρη στοιχεία για όλες τις συμβάσεις ενοικίασης μονάδων αφαλάτωσης (2023-2025) όλων των δήμων που έχουν επιχορηγηθεί είτε από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ είτε από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία (ποσότητες, τιμή/κυβικό, τρόπος ανάθεσης, ανάδοχοι).
2. Τις μελέτες και τεχνικές εκθέσεις που τεκμηριώνουν την ανάγκη στον Δ. Καρπάθου με αναφορά σε μετρήσεις υδροδότησης και πληθυσμιακή χρήση.
3. Όλες τις διοικητικές πράξεις (άδειες, συμβάσεις δημοσίων έργων, επιβολή διοικητικών κυρώσεων) που σχετίζονται με το συγκεκριμένο λατομείο και τη μονάδα ασφαλτομίγματος.
4. Τις εκθέσεις ελέγχου του Σώματος Επιθεώρησης Μεταλλείων Ν. Ελλάδος (2023-2025) στις εν λόγω μονάδες.
5. Τις εκθέσεις ελέγχου του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος Ν. Ελλάδος (2023-2025) στις εν λόγω μονάδες.
6. Τις εκθέσεις ελέγχου της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου στις εν λόγω μονάδες (2023-2025).
7. Το από́ 29/07/2024 ηλεκτρονικό́ μήνυμα του Γραφείου Γενικού Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων προς τη Γεν. Δ/νση Οικονομικών Υπηρεσιών του ΥΠΕΝ, προκειμένου να εκδοθεί η Πρόσκληση χρηματοδότησης (ΕΠ 104-1226/11-03-2025).
8. Το υπ’ αριθ. Πρωτ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔΑ/120727/2844/12-11-2024 έγγραφο του Υπουργού́ Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που επικαλείται η Γεν. Δ/νση Οικονομικών Υπηρεσιών ΥΠΕΝ στην ΕΠ 104-1226 Πρόσκληση.
9. Το υπ’ αριθ. Πρωτ. ΥΠΕΝ/ΓΡΓΓΦΠΥ/25995/865/07-03-2025 (ΥΠΕΝ/ΔΠΔΑ/14847/3554/10-02-2025) έγγραφο του Γενικού́ Γραμματέα Φυσικού́ Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα «Αποστολή Πίνακα Έργων Αντιμετώπισης Επειγουσών Αναγκών Λειψυδρίας», που επικαλείται η Γεν. Δ/νση Οικονομικών Υπηρεσιών ΥΠΕΝ στην ΕΠ 104-1226 Πρόσκληση.

Οι Ερωτώντες και Αιτούντες Βουλευτές

Ζαμπάρας Μιλτιάδης (Μίλτος)

Ακρίτα Έλενα

Βέττα Καλλιόπη

Γαβρήλος Γιώργος

Δούρου Ρένα

Κοντοτόλη Μαρίνα

Μαμουλάκης Χάρης

Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος

Μπάρκας Κώστας

Παναγιωτόπουλος Ανδρέας

Παπαηλιού Γιώργος

Τσαπανίδου Πόπη