Ο νόμος 4685 με τον τίτλο «Εκσυγχρονισμός της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας» ψηφίστηκε υπό πολύ ιδιαίτερες συνθήκες καθώς ήταν ακόμη σε εφαρμογή μέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας και συναθροίσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 (23.03.2020 έως 04.05.2020).
Χαρακτηρίστηκε ως «περιβαλλοντοκτόνος» από πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις αλλά και κινητοποιήσεις με στόχο την απόσυρση του νομοσχεδίου. Πραγματοποιήθηκε ακόμη και διαδικτυακή εκστρατεία για την απόσυρσή του η οποία συνέλεξε 26.153 υπογραφές.
Βασικά σημεία της κριτικής αφορούν νομοθετικές ρυθμίσεις: για την «απλοποίηση» της περιβαλλοντικής αδειοδότηση, την «απλοποίηση» της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ με την εισαγωγή της Βεβαίωσης Παραγωγού και την κατάργηση της αποκεντρωμένης δομής των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών με την εισαγωγή της συγκεντρωτικής, Αθηνοκεντρικής δομής του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ).
Οι ρυθμίσεις «απλοποίησης» της περιβαλλοντικής αδειόδοτησης που εισήχθησαν με το εν λόγω νομοσχέδιο καταργούν, μέσω της καταστρατήγησής της, τις βασικές αρχές του νόμου 4014/2011 και στην ουσία την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Το νέο πλαίσιο παρεμποδίζει τις αρμόδιες περιβαλλοντικά υπηρεσίες να ασκήσουν τον ρυθμιστικό του ρόλο και να λειτουργήσουν υπέρ του δημοσίου συμφέροντος.
Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτυπώνουν και την αντίληψη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για τη διαδικασία, ως μία «χρονοβόρα διοικητική διαδικασία» και «σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την προώθηση των επενδύσεων».
Όσον αφορά την «απλοποίηση» της διαδικασίας αδειοδότησης των ΑΠΕ με την εισαγωγή της βεβαίωσης παραγωγού είναι γνωστό το μπάχαλο το οποίο δημιούργησε και την υπερθέρμανση του κλάδου.
Γνωστές και εύλογες είναι και οι αντιδράσεις που ενέτεινε εκ μέρους των τοπικών κοινωνιών απέναντι στα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σε μία προσπάθεια μάλιστα να «μαζέψει» τη φούσκα που η ίδια η κυβέρνηση δημιούργησε θεσμοθέτησε, με τον νόμο 4819/2021, την Εγγυητική Επιστολή Βεβαίωσης Παραγωγού.
Δεν μπορεί να κριθεί τέλος εάν η νέα συγκεντρωτική δομή του ΟΦΥΠΕΚΑ έχει βελτιώσει τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προώθηση και υλοποίηση δράσεων αειφόρου ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τον νόμο 4622, γνωστό ως νόμο για το επιτελικό κράτος, και συγκεκριμένα με το άρθρο 56 προβλέπεται η αξιολόγηση των νομοθετικών ρυθμίσεων μετά την πάροδο τριών (3) ετών και σε κάθε περίπτωση πριν από την παρέλευση της πενταετίας από την θέση του νόμου σε ισχύ.
Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι:
Μετά την πάροδο τριών (3) ετών και πάντως πριν από την παρέλευση πενταετίας από τη θέση του νόμου σε ισχύ, αξιολογείται η ρύθμιση με βάση τα δεδομένα που ανακύπτουν από την εφαρμογή της. Κατά την αξιολόγηση αποτιμώνται το κόστος που απαίτησε η εφαρμογή της ρύθμισης, οι επιπτώσεις ή παρεπόμενες συνέπειες που προέκυψαν από αυτήν, το όφελος και τα εν γένει θετικά αποτελέσματα που προήλθαν από την εφαρμογή της, καθώς και τα πορίσματα της νομολογίας.
Η διαδικασία αξιολόγησης εκκινεί από την Προεδρία της Κυβέρνησης, η οποία για τον λόγο αυτόν στέλνει σχετικό έγγραφο στην Υπηρεσία Συντονισμού του οικείου Υπουργείου. Η Υπηρεσία Συντονισμού, διαβιβάζει το σχετικό έγγραφο στις καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου οι τελευταίες να προβούν στην αξιολόγηση της ρύθμισης και να διατυπώσουν προτάσεις βελτίωσης, τροποποίησης ή αναθεώρησης των διατάξεων που κρίνονται αναγκαίες αφού προηγουμένως απευθυνθούν, εφόσον κριθεί απαραίτητο, στους καθ’ ύλην αρμόδιους κοινωνικούς εταίρους, σε πανεπιστημιακά ή ερευνητικά ιδρύματα, επιστημονικούς φορείς, καθώς και στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Αξιολόγηση μπορεί να διενεργεί και η Βουλή από όργανο και με τη διαδικασία που προβλέπεται στον Κανονισμό της.
Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής της ρύθμισης, η πρόταση νέας ρύθμισης με την ένταξη σε αυτήν των τροποποιούμενων διατάξεων και η ανάλυση συνεπειών των νέων διατάξεων υποβάλλονται προς εκτίμηση και διατύπωση παρατηρήσεων στην Προεδρία της Κυβέρνησης. Στο Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής κάθε έτους περιλαμβάνεται κατάλογος των ρυθμίσεων, οι οποίες αξιολογούνται κατά το επόμενο έτος, καθώς και χρονοδιάγραμμα της αξιολόγησής τους.
Επειδή έχουν παρέλθει πέντε (5) έτη από όταν τέθηκε σε ισχύ ο νόμος 4685/2020
Επειδή ο νόμος 4685/ 2020 έχει προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις
Επειδή μεγάλος αριθμός οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών έχουν επισημάνει τις αρνητικές επιπτώσεις του νόμου στο φυσικό περιβάλλον και έχουν ζητήσει την απόσυρσή του
Επειδή ο εν λόγω νόμος έχει χαρακτηριστεί ως «περιβαλλοντοκτόνος» από περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις
Ερωτάται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
• Έχει εκκινήσει η διαδικασία αξιολόγησης των νομοθετικών ρυθμίσεων του νόμου 4685 του 2020; Αν ναι σε ποιο στάδιο βρίσκεται;
• Στη βάση ποιων κριτηρίων αξιολογείται η θετική ή αρνητική επίπτωση των ρυθμίσεων;
• Σκοπεύει η κυβέρνηση να καλέσει τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ, σχετικά πανεπιστημιακά ή ερευνητικά ιδρύματα και επιστημονικούς φορείς ώστε, να διατυπώσουν προτάσεις βελτίωσης, τροποποίησης ή αναθεώρησης των διατάξεων που κρίνονται αναγκαίες, όπως προβλέπει η παρ. 3 του άρθρου 56 του 4622/2019;
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηλιόπουλος Αθανάσιος (Νάσος)
Τσακαλώτος Ευκλείδης
Φωτίου Θεανώ
