Το γεγονός αυτό αναδεικνύεται ως ένα από τα βασικά εμπόδια για την ενεργό συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρισμού, καθώς χωρίς τη χρήση έξυπνων μετρητών δεν είναι δυνατή η αξιοποίηση δυναμικών τιμολογίων, η απόκριση ζήτησης και οι δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας σε πραγματικό χρόνο.
Με βάση τα στοιχεία της Eurelectric η εγκατάσταση προχωρεί με αργούς ρυθμούς, καθώς η διείσδυση από 54% το 2022 αυξήθηκε μόλις στο 56% το 2023 και στο 58% το 2024, αφήνοντας την Ε.Ε. αρκετά πίσω από τον στόχο του 80%.
Η εικόνα πάντως στο εσωτερικό της Ε.Ε. εμφανίζει έντονη διαφοροποίηση. Υπάρχουν χώρες που έχουν προχωρήσει σε καθολική εγκατάσταση, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Δανία και η Φινλανδία, ενώ η Γαλλία έχει αγγίξει το 95% και η Ιρλανδία το 76%. Στον αντίποδα, άλλες χώρες παραμένουν πολύ πίσω όπως η Βουλγαρία βρίσκεται στο 40%, η Πολωνία στο 38%, η Ρουμανία στο 19% (σ.σ. στοιχεία 2023), η Ουγγαρία στο 10% και η Γερμανία μόλις στο 2%, ενώ η Τουρκία δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.
Η Ελλάδα κατατάσσεται επίσης στις ουραγούς, με ποσοστό μόλις 11%. Η καθυστέρηση αυτή τη φέρνει στο ίδιο επίπεδο με κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, την ώρα που σε άλλες αγορές η ψηφιοποίηση των μετρητικών δεδομένων έχει ήδη ολοκληρωθεί. Η Eurelectric προειδοποιεί ότι το χάσμα αυτό περιορίζει την ταχύτητα της ενεργειακής μετάβασης και συντηρεί τις ανισότητες στο εσωτερικό της Ένωσης, καθιστώντας αναγκαία την επίσπευση των επενδύσεων για την ολοκλήρωση της εγκατάστασης σε όλα τα κράτη-μέλη.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το σχεδιασμό του ΔΕΔΔΗΕ το 2025 θα πρέπει να έχουν εγκατασταθεί συνολικά 900.000 έξυπνοι μετρητές, το 2026 2,2 εκατομμύρια, το 2027 3,5 εκατομμύρια, το 2028 4,7 εκατομμύρια, το 2026 6 εκατομμύρια, για να φθάσουμε στην πλήρη κάλυψη των καταναλωτών με 7,3 εκατομμύρια μετρητές το 2030.
Αλλωστε στο αναπτυξιακό πλάνο του ΔΕΔΔΗΕ, για την περίοδο 2024-2028 που εγκρίθηκε πρόσφατα από τη ΡΑΑΕΥ, το έργο της καθολικής εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών έχει κυρίαρχο ρόλο. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα ψηφιακά έργα υποδομής που έχουν αναληφθεί στην Ελλάδα, με συνολικό προϋπολογισμό 1,2 δισ. ευρώ και προγραμματισμένες χρηματοροές 784,75 εκατ. ευρώ στην πενταετία αναφοράς. Το έργο βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη, με στόχο την ολοκλήρωσή του έως το 2030, και περιλαμβάνει την αντικατάσταση των παραδοσιακών μετρητών σε οικιακούς και επαγγελματικούς καταναλωτές με νέες συσκευές που θα επιτρέπουν τηλεμέτρηση σε πραγματικό χρόνο, την ενσωμάτωση ευέλικτων και δυναμικών τιμολογίων, καθώς και τη μείωση απωλειών στο Δίκτυο.
Η επένδυση για τους «έξυπνους» μετρητές κατανέμεται σε πολυετή ορίζοντα, με τις μεγαλύτερες δαπάνες να προβλέπονται για την περίοδο 2025-2028. Συγκεκριμένα, το 2025 αναμένεται επένδυση ύψους 122,9 εκατ. ευρώ, ενώ το 2026 το ποσό εκτινάσσεται στα 209,9 εκατ. ευρώ. Στα ίδια επίπεδα κινούνται και τα δύο επόμενα έτη, με 208,2 εκατ. ευρώ για το 2027 και 203,2 εκατ. ευρώ για το 2028. Έτσι, πάνω από τα δύο τρίτα του συνολικού προϋπολογισμού θα απορροφηθούν στην τριετία 2026-2028, όταν και θα υλοποιηθεί η μαζική εγκατάσταση των μετρητών στα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
