Ο Κάθετος Διάδρομος, ένας «εικονικός αγωγός» που ενώνει τα εθνικά συστήματα φυσικού αερίου της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Μολδαβίας, φτάνοντας έως τα σύνορα της Ουκρανίας, αποτελεί κομβικό έργο για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών ροών προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Παρά τη σταθερή πολιτική στήριξη που απολαμβάνει το έργο από τις Ηνωμένες Πολιτείες –οι οποίες επιδιώκουν την προώθηση LNG από την Ελλάδα προς την Ουκρανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι προηγούμενες δημοπρασίες δεν είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η δέσμευση χωρητικότητας παρέμεινε περιορισμένη, καθώς οι traders έκριναν το προϊόν σχετικά ακριβό σε σύγκριση με εναλλακτικές διαδρομές.
Παρ’ όλα αυτά, η πολιτική βούληση για τη συνέχιση του εγχειρήματος είναι δεδομένη. Τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και η ΕΕ και οι ΗΠΑ βλέπουν στον Κάθετο Διάδρομο ένα εργαλείο ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και της απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027. Όπως έχει επισημάνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, το έργο «ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου και συμβάλλει στη συλλογική ανθεκτικότητα της Ευρώπης».
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Διάδρομος –σε συνδυασμό με το FSRU της Αλεξανδρούπολης– αποτελεί σημαντική υποδομή για τη διοχέτευση αμερικανικού LNG στην ευρωπαϊκή αγορά, ιδίως καθώς πλησιάζει η λήξη των μακροπρόθεσμων συμβολαίων προμήθειας από τη Ρωσία.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός και ο υφυπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και Νίκος Τσάφος βρίσκονται χθες και σήμερα στο Βουκουρέστι για να μετάσχουν στις εργασίες της Διασύνδεσης στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (Central East South East Connectivity/ CESEC). Πρόκειται για μια μια εκ των τεσσάρων περιφερειακών Ομάδων Υψηλού Επιπέδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην οποία μετέχουν εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ και χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Η ελληνική αντιπροσωπεία έχει στόχο να επαναφέρει το θέμα του Κάθετου Διαδρόμου στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών συζητήσεων, επιδιώκοντας μεγαλύτερη στήριξη και συντονισμό μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών.
Παράλληλα, οι Διαχειριστές των συστημάτων φυσικού αερίου από την Ελλάδα έως τη Μολδαβία αποφάσισαν την επέκταση του Route 1 για έξι ακόμη μήνες και την προσθήκη δύο νέων προϊόντων, Route 2 και Route 3, τα οποία θα φτάνουν έως τα ουκρανικά σύνορα από τον Νοέμβριο. Προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή της αγοράς, οι Διαχειριστές Ρουμανίας και Μολδαβίας ανακοίνωσαν έκπτωση 50% στα τέλη χρήσης δικτύου, ανταποκρινόμενοι στις επιφυλάξεις των traders για το κόστος.
Ο Κάθετος Διάδρομος αποτελεί έργο κορυφαίας γεωπολιτικής σημασίας και για τις Ηνωμένες Πολιτείες – γεγονός που αναμένεται να τονιστεί και κατά την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Ενέργειας Κρις Ράιτ στην Αθήνα στις 6–7 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της συνόδου «Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια» (P-TEC). Η σύνοδος, που συνδιοργανώνεται από τα υπουργεία Ενέργειας Ελλάδας και ΗΠΑ, θα αποτελέσει πεδίο ανάδειξης των κοινών προτεραιοτήτων στην ενεργειακή ασφάλεια, ενώ πιθανότατα να αποτελέσει και την πρώτη δημόσια εμφάνιση της νέας Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ..
