Με αφορμή τις αποκλεισμένες παραλίες από καταστήματα και ξαπλώστρες στη Μύκονο ξεκίνησε εκ νέου μια μεγάλη συζήτηση για τις ελεύθερες παραλίες.

Σε συνέχεια των καταγγελιών για τη Μύκονο η εισαγγελία του Αρείου Πάγου σε εγκύκλιο της (10/4-5-2023) υπενθύμισε ότι δεν υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες και ζήτησε τη λήψη μέτρων από τις κατά τόπους εισαγγελικές αρχές όταν διαπιστώνουν ότι υπάρχουν παραβάσεις αλλά και έλλειψη ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές.

Η εισαγγελία του Αρείου Πάγου τονίζει δηλαδή την ανάγκη διαφύλαξης του δικαιώματος στην ελεύθερη πρόσβαση στην παραλία και ζητάει από τις εισαγγελικές αρχές να παρεμβαίνουν εφόσον οι έχοντες την αρμοδιότητα του ελέγχου δεν την ασκούν.

Είναι αλήθεια ότι μετά τη μεγάλη δημοσιότητα που πήρε το θέμα προέκυψαν κάποιες αλλαγές με την κατεδάφιση αυθαιρέτων κατασκευών που έκλειναν παραλίες και την "διόρθωση" ακραίων παρανομιών.

Παρόλα αυτά η κατάσταση σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς και ειδικά νησιά είναι απαράδεκτη. Αφού ενώ επιτρέπεται η κατ εξαίρεση παραχώρηση δημοσίου χώρου για ομπρέλες και ξαπλώστρες με πολύ αυστηρούς όρους, οι υπερβάσεις που διαπιστώνονται είναι αδιανόητες (πχ παραχώρηση 16τμ παραλίας με την καταπάτηση φτάνει τα 500τμ).

Σε αυτή την πραγματικότητα έχουν αναλάβει δράση κινήματα πολιτών τα οποία διεκδικούν το αυτονόητο δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση για όλους.

Οι άνθρωποι που κινητοποιούνται έχουν δίκιο 100% και η εκ νέου παρέμβαση από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου δικαιώνει την στάση και τις κινητοποιήσεις των πολιτών σε Πάρο, Νάξο και αλλού.
Πιο συγκεκριμένα η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κάλεσε την αρμόδια εισαγγελία να εφαρμόσει την εγκύκλιο 10/4-5-2023 κατά γράμμα.

Η παρέμβαση αυτή πέρα από το προφανές, ότι δηλαδή η εισαγγελέας ασκεί την αρμοδιότητα της, αποδεικνύει ότι ο ρόλος των κινήσεων πολιτών και της κοινωνίας έχει τεράστια σημασία και μπορεί να συμβάλει πολύ αποτελεσματικά στην υπεράσπιση δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Είμαστε δυστυχώς τόσο εγκλωβισμένοι σε μια αδράνεια όπου η κλασσική στάση συνοψίζεται στο "που να τρέχουμε τώρα" που η οποία αντίδραση και μαζική κινητοποίηση αντιμετωπίζεται περίπου ως προσπάθεια αποσταθεροποίησης και εκ προοιμίου παράνομη πράξη.

Κι όμως η συμμετοχή της κοινωνίας στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών όπως και στο σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων ειδικά στο τοπικό επίπεδο θα έπρεπε να είναι ζητούμενο. Σε επίπεδο ΕΕ ήδη προβλέπεται πχ ότι η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στο σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων που χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκούς όρους είναι προαπαιτούμενο.

Δυστυχώς στην Ελλάδα, ειδικά τα τελευταία χρόνια η κοινωνία των πολιτών που απαιτεί και διεκδικεί αντιμετωπίζεται με καχυποψία και κάποιες φορές εντελώς εχθρικά με ακραίους χαρακτηρισμούς.

Η συμμετοχή και η διαβούλευση εμπλουτίζει τον πολιτικό σχεδιασμό και εξασφαλίζει ευρύτερες συναινέσεις.

Το κίνημα για τις ελεύθερες παραλίες είναι η έκφραση της κοινωνίας που βλέπει τα αυτονόητα δικαιώματά της να παραβιάζονται στο βωμό του κέρδους της εκμετάλλευσης, της συναλλαγής και της εξυπηρέτησης συμφερόντων.

Είναι αδιανόητο να περιμένουμε και να ελπίζουμε σε παρεμβάσεις εισαγγελέα για να εφαρμοστεί η αυτονόητη και δεδομένη νομιμότητα.

Όπου λοιπόν οι αρμόδιοι δεν κάνουν τα βασικά η κοινωνία καλείται να παρέμβει.

Δεν είναι κακό. Είναι θεμιτό και απαραίτητο.

(Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα»)