Ακολουθεί αναλυτικά η ομιλία του κ. Παπαναστασίου:
«Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχω στη σημερινή 3η Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Υδρογόνου Κύπρου, ευχαριστώντας θερμά το Διοικητικό του Συμβούλιο για την ευγενική πρόσκληση και την ευκαιρία να σας μεταφέρω τη σταθερή δέσμευση της Κυβέρνησης για έμπρακτη στήριξη των καινοτόμων τεχνολογιών και προώθηση της βιώσιμης ενεργειακής ανάπτυξης της χώρας μας.
Αναντίλεκτα, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε λόγω της κλιματικής αλλαγής και η όλο και πιο επείγουσα ανάγκη για μετάβαση σε πράσινη ενέργεια, επιβάλλουν συντονισμό και στοχευμένες δράσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο στόχος για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη μέχρι το 2050 δεν είναι απλώς μια δεδηλωμένη επιδίωξη –αποτελεί αναγκαιότητα για το μέλλον των επόμενων γενεών.
Είναι επίσης πλέον γεγονός πως οι γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν αλλάξει δραματικά τα ενεργειακά δεδομένα. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει επιφέρει καθοριστικές αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ενώ τα πρόσφατα γεγονότα στη Μέση Ανατολή εντείνουν περαιτέρω την ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτησία. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι καίριας σημασίας η διασφάλιση της κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών από διάφορες μορφές ενέργειας, η διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, η αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας και η εξοικονόμηση ενέργειας.
Αντιμετωπίζοντας αυτές τις προκλήσεις με ρεαλισμό και αποφασιστικότητα, η Κυβέρνηση έχει διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη ενεργειακή στρατηγική. Οι βασικές μας προτεραιότητες εστιάζουν στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, στην άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης, στην αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας και στην ενίσχυση του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, ο οποίος συμβαδίζει με τις προσπάθειες της Ευρώπης για διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενέργειας.
Αυτή η στρατηγική υλοποιείται μέσω συγκεκριμένων πολιτικών που περιλαμβάνουν την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, την εφαρμογή μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας, την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με γειτονικές χώρες και την έλευση φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής. Παράλληλα, στοχεύουμε στη μείωση των αποκοπών ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και γι’ αυτό προχωρούμε στρατηγικά με την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας μέσω συστημάτων μπαταριών.
Στο πλαίσιο της ευρύτερης ενεργειακής μας στρατηγικής εντάσσεται και η ανάπτυξη του υδρογόνου ως καινοτόμου ενεργειακού φορέα.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία που μπορεί να έχει το υδρογόνο στην πράσινη μετάβαση, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας προχώρησε, τον Μάιο του 2022, στη λήψη τεχνικής υποστήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ετοιμασία εξειδικευμένης μελέτης. Αυτή η μελέτη αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση της εθνικής μας προσέγγισης, καθώς παρουσιάζει διάφορους τρόπους εισαγωγής του υδρογόνου στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές μας ως νησιωτική χώρα.
Είμαι σήμερα στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι, κατόπιν ολοκλήρωσης της απαραίτητης δημόσιας διαβούλευσης, η Εθνική Στρατηγική της Κύπρου για το Υδρογόνο έχει εγκριθεί από το Υπουργείο μας και έχει προωθηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.
Η Εθνική Στρατηγική επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και χρήση του υδρογόνου κυρίως στις μεταφορές. Η επιλογή αυτή δικαιολογείται από την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι κάθε μελλοντική δέσμευση θα είναι ρεαλιστική, υλοποιήσιμη και προσαρμοσμένη στις πραγματικές δυνατότητες και ανάγκες της Κύπρου, αποφεύγοντας υπερβολικά φιλόδοξες προβλέψεις που δεν θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τα διαθέσιμα μέσα, τεχνικά και οικονομικά, καθώς και από τις υφιστάμενες συνθήκες.
Η εθνική μας στρατηγική δομείται γύρω από δύο κύριους άξονες που αποσκοπούν στην ανάπτυξη και προώθηση της αγοράς υδρογόνου κατά την περίοδο 2025-2030:
- Ο Πρώτος Άξονας επικεντρώνεται στη Νομοθετική Προσαρμογή. Προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και λειτουργικού κανονιστικού πλαισίου που θα διέπει όλες τις πτυχές του κύκλου ζωής του υδρογόνου: από την παραγωγή και τη διανομή έως την τελική χρήση. Αυτό το πλαίσιο θα περιλαμβάνει λεπτομερείς και σαφείς διαδικασίες αδειοδότησης, καθώς και τα απαιτούμενα πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας. Η διαμόρφωση του πλαισίου, που στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί εντός του 2027, θα πραγματοποιηθεί μέσω εκτενούς διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
- Ο Δεύτερος Άξονας εστιάζει στην Εκπαίδευση και Ενημέρωση. Παράλληλα με το κανονιστικό πλαίσιο, αναπτύσσουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης. Σκοπός μας είναι να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε στοχευμένες εκστρατείες που θα συμβάλουν στην κατανόηση, αποδοχή και επιτυχή εφαρμογή αυτής της καινοτόμου τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις και την κοινωνία γενικότερα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα αξιοποιήσουμε στρατηγικά τις σύγχρονες διαδικτυακές πλατφόρμες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των αρμόδιων Αρχών, παρέχοντας συστηματική και αξιόπιστη ενημέρωση για τις δράσεις στον τομέα του υδρογόνου και τα διαθέσιμα προγράμματα κατάρτισης.
Φίλες και φίλοι,
Καθώς προχωρούμε τις διαδικασίες για υλοποίηση της Εθνικής μας Στρατηγικής, οφείλουμε εξαρχής να παρουσιάσουμε μια ισορροπημένη και ρεαλιστική εικόνα των δυνατοτήτων, αλλά και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε στην ανάπτυξη του τομέα του υδρογόνου.
Αρχικά, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για την Κύπρο ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών αποτελεί την πιο κατάλληλη και αποδοτική επιλογή, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη το εκτεταμένο δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας του νησιού μας. Συγκεκριμένα, ο εξηλεκτρισμός των επιβατικών μεταφορών αποδεικνύεται πιο ενεργειακά και οικονομικά αποδοτικός από τη χρήση υδρογόνου σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, τα μικρά νησιά όπως η Κύπρος παρουσιάζουν ιδανικές συνθήκες για την εφαρμογή ηλεκτρικής κινητικότητας, καθώς οι μικρές αποστάσεις καθιστούν την απαιτούμενη αυτονομία συμβατή με τις δυνατότητες των σημερινών ηλεκτρικών οχημάτων.
Εντούτοις, έχουμε εντοπίσει ότι η σταδιακή εισαγωγή του υδρογόνου στον τομέα των βαρέων μεταφορών αποτελεί τον βέλτιστο και πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο ένταξης του υδρογόνου στο ενεργειακό μας μείγμα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, προβλέπουμε τη σταδιακή εισαγωγή φορτηγών και λεωφορείων που λειτουργούν με υδρογόνο μέχρι το 2030.
Παράλληλα, είναι επάναγκες να αντιμετωπίσουμε με ρεαλισμό και ορισμένες σημαντικές προκλήσεις. Η έλλειψη νερού αποτελεί κρίσιμο παράγοντα, καθώς η παραγωγή πράσινου υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης απαιτεί σημαντικές ποσότητες καθαρού νερού –συγκεκριμένα από 9 έως 15 κιλά για κάθε κιλό υδρογόνου. Επιπλέον, οι απαραίτητες επενδύσεις σε εξειδικευμένες υποδομές είναι ιδιαίτερα υψηλές και προϋποθέτουν προσεκτικό τεχνικό και στρατηγικό σχεδιασμό, ώστε να εξασφαλιστεί η αποδοτικότητα και η βιωσιμότητα των έργων υδρογόνου.
Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Κύπρου και το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, παρατηρούμε ότι η στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προς ένα οικονομικά βιώσιμο μοντέλο συνεπάγεται μια πιο αργή πράσινη μετάβαση, εξαιτίας του αυξημένου κόστους. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει. Οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες για την προώθηση καινοτόμων τεχνολογιών μέσω πιλοτικών προγραμμάτων οφείλουν να συνεχιστούν, προκειμένου να μη μείνουμε πίσω στις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις.
Η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα αποτελούν τους βασικούς κινητήριους μοχλούς της ενεργειακής μετάβασης. Μέσω της σύμπραξης ιδιωτικών επενδύσεων με στοχευμένες κρατικές πολιτικές, μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα δυναμικό και βιώσιμο οικοσύστημα υδρογόνου που θα αποφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο για την οικονομία όσο και για το περιβάλλον.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δεδομένη η στήριξη του κράτους σε ζητήματα νομοθεσίας και ρυθμιστικού πλαισίου που μπορούν να ενισχύσουν τέτοιου είδους ιδιωτικές προσπάθειες. Η ενεργή συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι προϋπόθεση για την επιτυχία της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής.
Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί απτή απόδειξη της δυναμικής που έχει αναπτυχθεί γύρω από την τεχνολογία του υδρογόνου στην Κύπρο. Ο Σύνδεσμος Υδρογόνου Κύπρου και τα μέλη του διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενημέρωση, την εκπαίδευση και τη δικτύωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Παράλληλα, η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και δυνητικών χρηστών υδρογόνου είναι κομβικής σημασίας. Μόνο μέσα από τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες της συγκεκριμένης τεχνολογίας.
Κυρίες και κύριοι,
Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή της ενεργειακής ιστορίας της Κύπρου. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι αναμφισβήτητα σημαντικές, αλλά και οι ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρες. Με σωστή στρατηγική, συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και στήριξη καινοτόμων πρωτοβουλιών, μπορούμε να καταστήσουμε την Κύπρο πρότυπο βιώσιμης ενεργειακής ανάπτυξης στη Μεσόγειο».
