Ο σωστός σχεδιασμός είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς συνιστά μια σημαντική ευκαιρία, αφενός για την ουσιαστική στήριξη των πλέον ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, μέσα από την αντιμετώπιση της ενεργειακής και μεταφορικής φτώχειας, και αφετέρου για την απανθρακοποίηση των τομέων που καλύπτει το ΣΕΔΕ2.
Το Σχέδιο περιλαμβάνει θετικές κατευθύνσεις, με επίκεντρο τις επενδύσεις που στοχεύουν στη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, αναγνωρίζοντας τη χρήση τους ως τη βασική αιτία επιδείνωσης της ενεργειακής και μεταφορικής ευαλωτότητας, εξαιτίας της τιμολόγησης του άνθρακα.
Ωστόσο, εντοπίζονται βασικές αδυναμίες και ελλείψεις που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του ΣΕΔΕ2. Αυτές συνοψίζονται ως εξής:
- Αποκλειστική χρηματοδότηση από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα: Η απουσία συμπληρωματικής αξιοποίησης εσόδων από τα Συστήματα Εμπορίας Εκπομπών (ΣΕΔΕ1 και ΣΕΔΕ2) δημιουργεί αμφιβολίες ως προς την επάρκεια των διαθέσιμων πόρων για τις απαραίτητες επενδύσεις.
- Διεύρυνση της βάσης δικαιούχων: Αν και προωθείται ως θετικό μέτρο, ενδέχεται να οδηγήσει σε κατακερματισμό των πόρων, χωρίς ουσιαστική ανακούφιση για τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά.
- Μεθοδολογικές ελλείψεις: Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει εκτίμηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του ΣΕΔΕ2, κοστολόγηση των προβλεπόμενων μέτρων, σαφές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, ούτε συγκεκριμένη στοχοθεσία με μετρήσιμα ορόσημα – στοιχεία που απαιτούνται από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/955.
- Παράλειψη πρόβλεψης για ενεργειακές κοινότητες: Παρότι αποτελούν ένα κρίσιμο εργαλείο για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, οι ενεργειακές κοινότητες απουσιάζουν πλήρως από το σχέδιο.
- Περιορισμένη και μη εναρμονισμένη άμεση εισοδηματική στήριξη: Η πρόβλεψη για άμεση στήριξη είναι περιορισμένη και δεν ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις.
- Ελλιπής διαδικασία διαβούλευσης: Παρά τις προσπάθειες, η διαδικασία παρουσίασε ελλείψεις στον σχεδιασμό, με καθυστερήσεις, περιορισμένη εκπροσώπηση κρίσιμων φορέων και αιφνίδιες αλλαγές στην ομάδα εργασίας χωρίς ενημέρωση.
Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο με τα σχόλια που καταθέσαμε στη δημόσια διαβούλευση (14.07.2025) εδώ.
Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη μελέτη με τίτλο «Προτάσεις πολιτικών και μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την εφαρμογή του ΣΕΔΕ2 στην Ελλάδα» εδώ.
