Η χτεσινή επίσημη επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ιερουσαλήμ, η πρώτη Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στο Ισραήλ μετά από 15 χρόνια, σηματοδοτεί κι επίσημα την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων των δυο χωρών.
Ο πάγος έσπασε με την επίσκεψη του Προέδρου του Κράτους του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ νωρίτερα φέτος στην Τουρκία, μετά από μια περίοδο μεγάλων εντάσεων μεταξύ Άγκυρας και Ιερουσαλήμ.
Οι εκατέρωθεν φιλοφρονήσεις στις κοινές δηλώσεις των δυο ομολόγων, σκιαγράφησε τις προθέσεις αλλά και το κλίμα που διαμορφώνεται στις διμερείς τους σχέσεις.
Το μεγάλο αγκάθι στην έξωθεν καλή μαρτυρία της Τουρκίας προς τον Αραβικό Κόσμο αλλά και το Ισραήλ παραμένει η στήριξη της Άγκυρας στη Χαμάς και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Όμως η μικρή, όπως αποδεικνύεται, επιρροή των Αδελφών Μουσουλμάνων στις κυβερνήσεις των αραβικών κρατών, έφερε για ένα διάστημα σε αντιπαράθεση την Τουρκία με τις χώρες του Κόλπου, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, απομονώνοντας την.
Στο πλαίσιο αυτό ο εναπαπροσανατολισμός της πολιτικής Ερντογάν έμοιαζε μονόδρομος με τη Χαμάς να γίνεται παράπλευρη απώλεια για την νέα τάξη πραγμάτων του Τούρκου Προέδρου, μετά και τις Συμφωνίες του Αβράαμ που σύναψε το Ισραήλ.
Εάν η Χαμάς εκδιωχθεί από την Τουρκία, δεν θα είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε χώρες του Αραβικού Κόσμου. Η Ιορδανία έδιωξε τη Χαμάς το 1999. Η Σαουδική Αραβία έκανε το ίδιο στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν το Ριάντ κατέστρεψε τις τζιχαντιστικές οργανώσεις, μετά από ένα κύμα εγχώριας τρομοκρατίας. Κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου, η Χαμάς τάχθηκε στο πλευρό των αντικαθεστωτικών δυνάμεων και γρήγορα βρέθηκε σε καυτά ύδατα, γεγονός που οδήγησε στο κλείσιμο των κεντρικών της γραφείων στη Δαμασκό, το 2012. Το 2013, ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ανέτρεψε τη βραχύβια κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στο Κάιρο και η Χαμάς έγινε persona non grata στην Αίγυπτο.
Λύνοντας τους δεσμούς με την Χαμάς η Άγκυρα ανοίγει τις θύρες για την εξομάλυνση των σχέσεων της με τις χώρες που μέχρι πρότινος είχε κάκιστες σχέσεις. Ήδη Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ και Αίγυπτος άρχισαν να «εμπιστεύονται» ξανά την Τουρκία, η οποία διψάει για ενέργεια, καθώς οι ενεργειακές της ανάγκες αυξάνονται και η εισαγωγή ενέργειας καλύπτει το 70% των αναγκών της.
Στη συνάντηση Τσαβούσογλου-Λαπίντ, δεν έγινε σαφές κατά πόσο συζήτησαν την ενεργειακή συνεργασία, καθώς μόνο μια γενική τοποθέτηση έγινε στην κοινή συνέντευξη τύπου.
«Η οικονομική συνεργασία θα επεκταθεί στον τουρισμό, την καθαρή ενέργεια, την υψηλή τεχνολογία και τη γεωργία», είπε ο Τσαβούσογλου, προσθέτοντας ότι έχουν επίσης αποκατασταθεί οι τεχνικές συναντήσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων.
Αυτή η μυστικοπάθεια έχει εν μέρει εξήγηση. Η επίσκεψη στο Ισραήλ έγινε λίγες βδομάδες μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τον EastMed. Σύμφωνα με τους αναλυτές η Άγκυρα βρίσκεται πίσω από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τον ενεργειακό αγωγό. Η Τουρκία δεν επιθυμεί περαιτέρω αύξηση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς προσπαθεί να τα βρει με Αίγυπτο και Ισραήλ, χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με Ελλάδα και Κύπρο.
Όμως η ανάγκη για ενεργειακούς πόρους είναι μεγάλη. Το χαμήλωμα των τόνων σε μια ενεργειακή συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ, θεωρείται αναγκαίο «κακό» ώστε να προχωρήσει χωρίς εμπλοκές ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός διασυνδετήριου αγωγού μεταξύ των δυο χωρών.
Όμως σύμφωνα με πληροφορίες του iEnergeia από την Εβραϊκή πλευρά, η ενεργειακή συνεργασία ήταν στο κύριο μενού και ήδη δόθηκε εντολή για την δημιουργία του μηχανισμού, μέσω μιας επιτροπής ειδικών στην υλοποίηση αυτών των πλάνων.
Η Τουρκία, όπως ενημέρωσαν αρμόδιες πηγές το iEnergeia βιάζεται, λόγω της αστάθειας στον κυβερνητικό συνασπισμό στο Ισραήλ, καθώς μια επανάκαμψη Νετανιάχου, θα έφερνε πολλά εμπόδια. Έτσι σε περίπτωση που επιτευχθεί κάποιο είδος συμφωνίας μεταξύ των δυο χωρών πριν τις εκλογές που μάλλον θα γίνουν το φθινόπωρο, θα φέρει προ τετελεσμένων γεγονότων την επόμενη κυβέρνηση στην Ιερουσαλήμ.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία εκμεταλλεύεται τις συγκυρίες κι αυτό θα κάνει και τώρα ώστε να διασφαλίσει την συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, κάνοντας επιπλέον παραχωρήσεις στο Ισραήλ.
