Συνεταιρισμοί ενεργειακοί έχουν δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια στην Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα οι συνεταιρισμοί σχετίζονταν για δεκαετίες με την αγροτική παραγωγή. Για αρκετούς λόγους, πολιτικούς κυρίως, δεν έχουν και την καλύτερη φήμη στην κοινωνία. Ο θεσμός των ενεργειακών κοινοτήτων όμως το 2018 έδωσε τη δυνατότητα να βγει στην επιφάνεια ένα άλλο μοντέλο παραγωγής ενέργειας που στηρίζεται στην ενεργειακή δημοκρατία. Στη συμμετοχή πολιτών για την παραγωγή του αγαθού της ενέργειας. Αρκετοί λόγοι όμως κρατάνε πίσω την ανάπτυξή τους στη χώρα μας, κυρίως η έλλειψη του αναγκαίου ρυθμιστικού πλαισίου.

«Όχι μόνο δεν βελτιώνεται το νομικό πλαίσιο, αλλά με κάθε νομοθέτημα της κυβέρνησης υποβαθμίζεται ο ρόλος του θεσμού της ενεργειακής κοινότητας» αναφέρει στο iEnergeia.gr ο κ. Τάκης Γρηγορίου, ειδικός συνεργάτης σε θέματα ενεργειακής πολιτικής της Greenpeace. «Η κυβέρνηση βλέπει τις ενεργειακές κοινότητες σαν πρόβλημα παρά σαν εργαλείο για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας», προσθέτει.

Ένα από τα εμπόδια στην ανάπτυξη τους ο νόμος 4759/2020, ο οποίος προβλέπει τη συμμετοχή των ενεργειακών κοινοτήτων σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς. «Υπάρχουν λύσεις, υπάρχουν παραδείγματα από άλλες χώρες της Ευρώπης όπου γίνονται διαγωνισμοί μόνο για ενεργειακές κοινότητες και με συγκεκριμένα κριτήρια».

Ο κ. Γρηγορίου επισημαίνει πως «η κυβέρνηση θεωρεί τις ενεργειακές κοινότητες λύση τρίτης κατηγορίας και αυτό το είδαμε με την τελευταία υπουργική απόφαση όσον αφορά την προτεραιότητα των έργων ΑΠΕ όπου μπήκαν στην κατηγορία Γ’, ενώ με το ανώτατο όριο ισχύος 10kw στους υποσταθμούς καταργείται η δυνατότητα σε χιλιάδες πολίτες να συμψηφίσουν την κατανάλωσή τους και να μπουν σε μια ενεργειακή κοινότητα. Με αυτό το όριο (10KW) δεν μπορεί ο έξτρα χώρος σε έναν υποσταθμό να δοθεί σε μια ενεργειακή κοινότητα που μαζεύονται 30 οικογένειες που θέλουν να κάνουν ένα φ/β πάρκο 100kw».

Ειδικά για το ζήτημα της εξοικονόμησης ενέργειας αναφέρει πως ετοιμάζεται μια μελέτη-πρόταση που αφορά την αναβάθμιση κατοικιών, γραφείων κλπ, για το πώς θα μπορούσε να «τρέξει» ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων με βάση τα φορολογικά κίνητρα. «Θέλαμε ένα 50% να επιστρέφεται πίσω για να μπορεί οποιοσδήποτε που θέλει να κάνει παρέμβαση στο σπίτι του -χωρίς να περιμένει το πρόγραμμα εξοικονομώ- να προχωρά σε αλλαγές, σε κάθε περίπτωση όμως χρειάζονται στοχευμένα προγράμματα για να μπορέσουμε να πιάσουμε τους στόχους.

Οι ενεργειακές κοινότητες έχουν αναπτυχθεί σε πολλές χώρες του κόσμου με την ομοσπονδία Rescop να αριθμεί περισσότερα από 2.000 μέλη. Τα περισσότερα σχήματα βρίσκονται στη βόρεια Ευρώπη.

Μερικά παραδείγματα από τη χώρα μας

Ενεργειακή Κοινότητα: Μινώα

«Η Μινώα Ενεργειακή είναι ένας ουσιαστικός μηχανισμός κάλυψης των τοπικών ενεργειακών αναγκών και συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στον ενεργειακό μετασχηματισμό. Εμείς θέλουμε διάχυση της ωφέλειας και όχι συγκέντρωση σε λίγους και ισχυρούς, όπως έγινε και στο παρελθόν με την ενέργεια του άνθρακα» διαβάζουμε στο site του συνεταιρισμού που έχει κατασκευάσει ένα έργο ενεργειακού συμψηφισμού στη θέση Σαραφαλή Μάντρα ή ΧΑΔΑ του Δήμου Μινώα Πεδιάδας. Το έργο θα προσφέρει σε εκατό νοικοκυριά και επιχειρήσεις ενεργειακή αυτάρκεια για τα επόμενα 25 χρόνια. Πρόκειται για ένα Φωτοβολταϊκό Σταθμό ισχύος 405kWp. Παράλληλα, κατασκευάζεται ένα δεύτερο έργο ενεργειακού συμψηφισμού. Πρόκειται για ένα φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 999,54ΚW που θα αναπτυχθεί σε γεωτεμάχιο στη θέση Σαραφαλή Μάνδρα του Δήμου Μινώα Πεδιάδας. Κατά την πλήρη λειτουργία του θα παράγει περισσότερες από 1670MWh σε ετήσια βάση και θα καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες σε περισσότερα από τριακόσια (300) νοικοκυριά και επιχειρήσεις για τα επόμενα 25 χρόνια.

Υπερίων

Η ενεργειακή κοινότητα Υπερίων μετρά δύο χρόνια ζωής και όπως διαβάζουμε στο site θέλουμε ο Hyperion να στηρίξει και άλλες ενεργειακές κοινότητες, με το να μοιραστεί μαζί τους τα εργαλεία, τις γνώσεις και τους πόρους που έχει δημιουργήσει. Μέσω της στρατηγικής οργάνωσης και δικτύωσης με άλλες ενεργειακές κοινότητες σε ολόκληρη τη χώρα, στόχος μας είναι να υποστηρίξουμε την πολιτική αλλαγή, σύμφωνα με το όραμά μας να γίνει η καθαρή ενέργεια κοινό αγαθό που πρέπει να είναι διαθέσιμο σε όλους». Πρώτο έργο θα είναι ένα φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 60kW στην Θήβα και θα παρέχει ηλιακή ενέργεια στα μέλη του.