Στην πρόταση για επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή φυσικού αερίου κάθε μορφής απ’ όπου κι αν προέρχεται και όχι μόνο του ρωσικού θα επιμείνει η ελληνική πλευρά στη σημερινή έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.
Εχοντας ήδη εκφράσει την αντίθεση στην πρόταση της Κομισιόν να επιβληθεί πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος θα επαναδιατυπώσει την ελληνική πρόταση για αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, την κοινή προμήθεια φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την επιβολή πλαφόν στην τιμή TTF, δηλαδή στη χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου, όπως αυτή διαμορφώνεται στον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμβο εμπορίας αερίου στην Ολλανδία.
Η συνεδρίαση αναμένεται να είναι θυελλώδης, καθώς οι αντιδράσεις για τα μέτρα της Κομισιόν είναι μεγάλες και οι διαφωνίες μεταξύ των χωρών χαοτικές για να υπάρχει μία άμεση και αποτελεσματική απόφαση. Ο στόχος όλων των κρατών μελών και της Κομισιόν είναι κοινός, δηλαδή η μείωση του κόστους της ενέργειας, όμως οι αμφιβολίες και οι αντιρρήσεις για το κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί με τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή είναι ισχυρές και θα εκφραστούν σήμερα.
Έτσι δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι οι αποφάσεις θα ετεροχρονιστούν για μια ακόμη φορά και θα παραπεμφθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, ενώ το σύνολο των κρατών μελών, αναμένει την νέα τοποθέτηση της Προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν στις 14 Σεπτέμβριου.
Τι θα συμβεί στην Ελλάδα αν αποφασιστεί πλαφόν στο ρωσικό αέριο
Σε κάθε περίπτωση όμως αν αποφασιστεί το πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο ο κίνδυνος επάρκειας είναι πια υπαρκτός ακόμη για χώρες που δεν ανησυχούσαν που δεν απειλούνταν μέχρι σήμερα από το κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.
Συγκεκριμένα το ανώτατο όριο στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, επιτείνει τον κίνδυνο οριστικής διακοπής της τροφοδοσίας της Ευρώπης με ρωσικό αέριο τόσο από τον NordStream όσο και από τον περίφημο Νότιο Διάδρομο μέσω της Τουρκίας, απ΄ όπου λαμβάνει αέριο και η Ελλάδα. Μια τέτοια προοπτική κάθε άλλο παρά θα συμβάλει στη μείωση των τιμών. Αντίθετα θα κλιμακώσει την ένταση που επικρατεί στην αγορά οδηγώντας σε νέο ράλι τιμών, ενώ θα δώσει επιχειρήματα στη ρωσική πλευρά να εγείρει νομικές και οικονομικές διεκδικήσεις σε βάρος των ευρωπαϊκών εταιριών με τις οποίες η Gazprom έχει συνάψει μακροχρόνια συμβόλαια που στην προκειμένη περίπτωση θα τροποποιηθούν μονομερώς.
Η υποχρεωτική κατανάλωση ηλεκτρισμού
Το σχέδιο της Κομισιόν έχει προκαλέσει ήδη αρκετές αντιδράσεις. Η ελληνική πλευρά εκτός από την αντίθεση στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο ενώ αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού.
Η Επιτροπή, όπως προκύπτει από το κείμενο που διανεμήθηκε στα κράτη-μέλη, επιδιώκει τη θέσπιση ενός ελάχιστου ενδεικτικού στόχου μείωσης καθαρής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας 10% για τα κράτη- μέλη με δεσμευτικό στόχο ελάχιστης μείωσης τουλάχιστον 5% στη καθαρή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής στη χονδρική αγορά.
Ο δεσμευτικός στόχος προτείνεται να ισχύει για ένα επίπεδο κατανάλωσης μεταξύ 10% και 15% όλων των ωρών του μήνα με περίοδο εφαρμογής του μέτρου από 1η Νοεμβρίου 2022 ως και 31η Μαρτίου 2023, ενώ η βάση αναφοράς, με την οποία θα συγκρίνεται η υποχρεωτική μείωση, θα ξεκινά από την αντίστοιχη περίοδο 2017-2018.
Ας σημειωθεί ότι ο στόχος μείωσης της καθαρής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ορίζεται σε επίπεδο χώρας και όχι σε κατηγορίες καταναλωτών, ενώ στην αιτιολογική έκθεση υπογραμμίζεται ο αντίκτυπος της κρίσης στη λειτουργία της αγοράς, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά, χωρίς περαιτέρω αναφορές στις βιομηχανίες και ειδικά τις ενεργοβόρες.
Μείωση με κριτήρια αλλά χωρίς καμία ιεράρχηση
Η πρόταση της Κομισιόν αφήνει στα κράτη μέλη την ελευθερία να εγκρίνουν τα μέτρα για την ενεργοποίηση της μείωσης της ζήτησης, αλλά προσδιορίζει συγκεκριμένα κριτήρια που πρέπει να τηρούν.
Όπως αναφέρει το κείμενο, τα κριτήρια αυτά, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να βασίζονται στην αγορά, να παρέχουν αντιστάθμιση για τη μείωση, να μην στρεβλώνουν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό και να μην περιορίζονται σε συγκεκριμένους ή επιλεγμένους πελάτες.
Πρόκειται δηλαδή για μία διαφορετική προσέγγιση της Κομισιόν σε σχέση με το σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, καθώς δεν προβλέπεται καμία ιεράρχηση ή ιδιαίτερη προστασία για ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών, ούτε υποχρέωση μείωσης για τους στοχευμένους καταναλωτές.
Το πλαφόν των 200ευρώ/MHh
Για τις φθηνότερες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού, τις λεγόμενες υπο-οριακές, δηλαδή αυτές που δεν καθορίζουν την Οριακή Τιμή στη χονδρική αγορά (εν προκειμένω το φυσικό αέριο) η Κομισιόν προτείνει τη θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στα 200 EUR/MWh.
Το πλαφόν αφορά τους παραγωγούς ηλεκτρισμού από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και βιομάζα, πυρηνικά, βιοαέριο, αέριο μονάδας επεξεργασίας λυμάτων, λιγνίτη, αργό σχιστολιθικό πετρέλαιο κλπ. Από το πλαφόν εξαιρούνται τα έργα επίδειξης, οι παραγωγοί ηλεκτρισμού των οποίων τα έσοδα είχαν ήδη περιοριστεί πριν από την 1η Σεπτεμβρίου 2022, καθώς και οι μικρές εγκαταστάσεις παραγωγής, ισχύος ως 20 kW.
Τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν τα έσοδα που θα προκύψουν από την επιβολή του πλαφόν για τη χρηματοδότηση προσωρινών μέτρων στήριξης των «τελικών πελατών» που έχουν ανάγκη (όπως αυτοί ορίζονται στην οδηγία 2019/944 της ΕΕ δηλαδή σε όλους όσους αγοράζουν ηλεκτρισμό), αφορά δηλαδή τους εγχώριους καταναλωτές αλλά και τις επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Σε ό,τι αφορά στη λιανική αγορά, το κείμενο δίνει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να προχωρούν σε παρεμβάσεις στον καθορισμό των τιμών σε περιόδους κρίσης για την ηλεκτρική ενέργεια που διατίθεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (για το 80% της κατανάλωσής τους).
Σε περίπτωση που οι ρυθμιζόμενες τιμές είναι κάτω του κόστους παραγωγής, τότε θα πρέπει να καταβάλλεται αποζημίωση τους παραγωγούς.
