Οι τελευταίες πληροφορίες για την φρεγάτα που ετοιμάζεται να σταλεί στην Ερυθρά Θάλασσα, στο βαθμό που είναι ακριβείς, μας έβαλαν σε σκέψεις.

Η υπόθεση της Άμυνας είναι μια διαρκής προσπάθεια και χρειάζεται και κριτική και σεβασμό. Δεν χρειάζονται ούτε ψέματα ούτε φτηνή προπαγάνδα.

Ειδικά όσοι έχουμε υπηρετήσει χρόνια σε κρίσιμες επιχειρησιακές θέσεις τα ξέρουμε καλά αυτά.

Οι εξοπλισμοί στοχεύουν στην προμήθεια οπλικών συστημάτων και μέσων προκειμένου να αντικατασταθούν παλαιότερα που δεν μπορούν να συντηρηθούν. Αυτό χρειάζεται μελέτη κόστους-οφέλους και όχι αποσπασματική αντιμετώπιση.

Όταν έχουμε να διασφαλίσουμε την κυριαρχία από τον Έβρο μέχρι το Καστελόριζο η πρακτική ‘’λίγα και καλά’’ είναι αμφίβολο αν ισχύει.

Δυστυχώς έχει επικρατήσει η αντίληψη ότι η Άμυνα διασφαλίζεται μόνο με μερικούς εξοπλισμούς και έτσι ‘’δημιουργείται’’ αίσθημα ασφάλειας. Κάτι αντίστοιχο έγινε με το ‘’νόμος και τάξις’’ και βλέπουμε τα αρνητικά αποτελέσματα.

Προμηθευόμαστε εκατοντάδες οχήματα ελαφράς θωράκισης (Μ-1117) λες και θα κάνουμε επιχειρήσεις αστυνόμευσης πόλεων και όχι τακτικό πόλεμο εναντίον πανίσχυρου αντιπάλου.

Σχεδιάστηκε ναύσταθμος στο Βόλο χωρίς να ληφθούν υπόψη το κόστος και οι επιχειρησιακές ανάγκες.

Ζητήθηκαν αμφίβια οχήματα για τους πεζοναύτες τα οποία δεν δικαιολογούνται με κανένα τακτικό σενάριο και το πιθανότερο εξυπηρετούν συντεχνιακά συμφέροντα ή λόγους εντυπωσιασμού. Τα αμφίβια οχήματα δεν μπορούν φυσικά να πάνε από την ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά και δεν υπάρχει πλοίο μεταφοράς τους. Εδώ δεν είναι ούτε Ειρηνικός ούτε Ιβοζίμα. Μήπως θα έπρεπε οι ίδιοι οι πεζοναύτες να πάνε από τώρα στα νησιά;.

Τα λίγα και ακριβά drones που αγοράζουμε είναι μεγάλου ύψους και για στρατηγική χρήση και λείπει η προμήθεια μικρών και φτηνών drones καμικάζι για τακτική χρήση στο πιθανό πεδίο μάχης, προκειμένου να αντισταθμιστεί η τουρκική υπεροπλία.

Παρόμοιες επιφυλάξεις υπάρχουν και για τα F-35, για την ηλεκτρονική απόδοση των οποίων υπάρχουν επιφυλάξεις σε περίοδο κρίσης. Κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να ‘’κλειδώσει’’ ο κατασκευαστής τους, οπότε το πλεονέκτημα θα γίνει μειονέκτημα.

Οι ελλείψεις σε προσωπικό και οι μαζικές παραιτήσεις για στελέχωση της φρεγάτας ΥΔΡΑ προβληματίζει. Πώς θα στελεχώσουν τις νέες φρεγάτες; Και φυσικά η ίδια η αποστολή πλοίου χωρίς εντολή των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί αλλαγή δόγματος χωρίς συζήτηση στη Βουλή και επίσης προβληματίζει για τη συνέχεια σε αποστολές συμμετοχής των ‘’προθύμων’’.

Παρουσιάζεται ότι οι υπό παραγγελία φρεγάτες Belharra θα μας σώσουν πριν καν έρθουν. Τα F-35 θα επικρατήσουν σε κρίση ή πόλεμο κι ας μην έχει υπογραφεί σύμβαση κι ας έρθουν μετά από πέντε χρόνια. Οι εικόνες από το μέλλον αντικατέστησαν το παρόν.

Και ας υπάρχουν προβληματισμοί σε ναυτικούς κύκλους ότι η αγορά των τριών γαλλικών φρεγατών Belharra είναι μαξιμαλισμός.

Η Τουρκία κατασκευάζει μεγάλο αριθμό μικρότερων πλοίων (κορβέτες) γιατί θέλει να ελέγχει το Αιγαίο και την Μεσόγειο στην ειρήνη και όχι μόνο στον πόλεμο και γιατί ξέρει ότι περισσότερα πράγματα μπορεί να κερδίσει χωρίς πόλεμο αλλά με παρουσία και ‘’επίδειξη σημαίας’’ παντού.

Στη διάρκεια του μεσοπολέμου (μεταξύ Α’ και Β’ Παγκοσμίων Πολέμων) επικράτησε στη Γερμανία η αντίληψη του Materialslacht) της ‘’λατρείας των μηχανών’’. Οι γερμανικές όμως καλύτερες μηχανές δεν έφεραν την νίκη.

Η τεχνολογική εξέλιξη είναι απαραίτητη στους στρατούς αλλά δεν αρκεί. Υπάρχει η εκπαίδευση, η συντήρηση των μηχανών, οι τακτικές χρησιμοποίησης και η οργάνωση και στελέχωση με το κατάλληλο προσωπικό. Από μόνες τους οι μηχανές δεν πολεμούν, τουλάχιστον ακόμη. Δημιουργείται δε η αντίληψη του εφησυχασμού επειδή υπάρχει τεχνολογική υπεροχή ή επάρκεια.

Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται να συντηρούν τα παλαιότερα συστήματα γιατί θα αγοραστούν νεότερα.

Άλλοι κρύβουν τα προβλήματα όπως η τελευταία ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων όχι για να μη τα μάθει ο εχθρός αλλά για να μην τα μάθει ο λαός. Και αναφέρομαι στο πλημμυρισμένο αεροδρόμιο Στεφανοβικείου. Δεν τολμούν δε να μεταφέρουν τα ελικόπτερα στο τεράστιο και σχεδόν άδειο αεροδρόμιο της Λάρισας γιατί εκεί θα πάνε οι Αμερικανοί με δικά τους αεροπλάνα.

Για πρώτη φορά μεταφέρθηκαν όπλα από την πρώτη γραμμή άμυνάς μας στα νησιά για να ενισχύσουν την Ουκρανία. Αντιαεροπορικά Patriot βρίσκονται ακόμη στην Σαουδική Αραβία ακόμη και τώρα που η χώρα αυτή αποκατέστησε σχέσεις με το Ιράν. Τα αντιαεροπορικά και τα τεθωρακισμένα οχήματα που έφυγαν από τα νησιά δεν αντικαταστάθηκαν όπως είχαν υποσχεθεί με ‘’καλύτερα και νεότερα’’. Απλά έγινε αυτό που είχε ζητήσει παλαιότερα ο πρώην Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο ‘’μείωση του στρατιωτικού ίχνους στα νησιά’’. Έγινε αντιστροφή των προτεραιοτήτων: πρώτα οι συμμαχικές υποχρεώσεις και μετά οι εθνικές και αυτό γίνεται για πρώτη φορά τόσο απροκάλυπτα.

Η εφαρμογή ξένων προτύπων όπως το διαφημιζόμενο φινλανδικό για την θητεία δεν είναι κακό κατ’ αρχήν αλλά να έχουμε υπόψη ότι αυτό προβλέπει θητεία 4 μηνών ή 6 μηνών ή 12 μηνών, ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας της μονάδας που υπηρετεί κάποιος. Επίσης προβλέπει θητεία από 18 χρόνων με ότι μειονεκτήματα έχει αυτό για τις σπουδές στην ελληνική πραγματικότητα. Εκτός αν υπάρχει η πονηρή πρόθεση μαντρώματος των νέων νωρίς για να ‘’συνετισθούν’’ πριν σπουδάσουν. Και βέβαια το ‘’τυράκι‘’ θα είναι η έμμεση μείωση της θητείας δια του φινλανδικού προτύπου και το καλόπιασμα των νέων. Ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες.

Η σωστή θητεία προϋποθέτει την εγκατάλειψη του υπερβολικού δόγματος ασφαλείας με τις πολλές σκοπιές, τις πολλές μονάδες και φυλάκια και που προέρχονται από την φοβία και την αντίληψη της ύπαρξης εχθρού παντού, της εποχής του εμφυλίου.

Για να εκσυγχρονιστούν οι ένοπλες δυνάμεις πέραν των εξοπλισμών πρέπει να βρεθεί προσωπικό και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με κλείσιμο των μονάδων που είναι προσανατολισμένες στις προς βορρά χώρες, μείωση του προσωπικού των επιτελείων και γραφείων και κατάργηση των αγημάτων σε κάθε εκκλησία και τοπική γιορτή. Κάτι που ξεκίνησε το Α’ εξάμηνο του 2015 αλλά δεν συνεχίστηκε.

Επειδή δεν έχουμε ούτε πληθυσμό Κίνας ούτε προϋπολογισμό ΗΠΑ πρέπει να βάλουμε επιτέλους προτεραιότητες. Δεν μπορείς να έχεις υπερσύγχρονα όπλα και οι στρατιώτες να κοιμούνται σε αντίσκηνα της εποχής της Μικρασιατικής εκστρατείας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει καθημερινά ότι χρειάζεται και το σύγχρονο και το βασικό. Για να μην πούμε ότι η επιστροφή στον εδαφικό πόλεμο, στους κατοικημένους τόπους (το 25% της Ευρώπης είναι κατοικημένοι τόποι) και στον στρατιώτη οδηγεί στον εξοπλισμό, στην φροντίδα αυτού του επιπέδου και στην εκπαίδευση σε τέτοιο πεδίο, παράλληλα με τους σύγχρονους αλλά απαραίτητους εξοπλισμούς.

Η άμυνα της χώρας μας πρέπει να έχει βάρος στα νησιά του Ανατολικού Αγαίου, στη Θράκη, στη θάλασσα και στον αέρα και πουθενά αλλού. Αυτά τα επίπεδα θα πρέπει να τα φανταστούμε ενιαία και όλη μας η προσπάθεια θα πρέπει να είναι η ενιαία εκπαίδευση, εξοπλισμός και οργάνωση.

Εκεί θα πρέπει να είναι ο στόχος και όχι οι εντυπώσεις με επίδειξη κάποιων ειδικών δυνάμεων.

Η τουρκική επιθετικότητα και οι διεκδικήσεις δεν παρήλθαν ούτε ομαλοποιήθηκε η κατάσταση με δυο συναντήσεις κορυφής και μια ‘’συμφωνία Αθηνών’’. Απόδειξη της συνέχισης της απειλής είναι η πρόσφατη τουρκική ΝΟΤΑΜ για έρευνα-διάσωση 151 μέτρα από την ακτή του Φαρμακονησίου, οι πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν για ‘’Γαλάζια Πατρίδα’’ και οι προσπάθειες για προμήθεια αεροσκαφών Eurofighters, τα οποία προφανώς προορίζονται να χρησιμοποιηθούν απέναντι στη χώρα μας.

(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)