Η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Αριστεράς, ύστερα από πρωτοβουλία της Βουλεύτριας Φλώρινας και Γραμματέα της Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς Πέτης Πέρκα, κατέθεσε ερώτηση προς τους κ.κ. Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καθώς και Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με την αναθεώρηση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) 2021–2027. Από τις επιλογές της κυβέρνησης είναι σαφές ότι η κυβέρνηση υπονομεύει την ενεργειακή μετάβαση και αγνοεί τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Οι Βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Αριστεράς τονίζουν ότι η ενδιάμεση επανεξέταση και η αναθεώρηση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021–2027 ήταν μια καλή ευκαιρία για να συζητηθεί η μέχρι σήμερα πορεία της δίκαιης μετάβασης στην Ελλάδα, τι έχει πάει καλά, τι μπορεί να διορθωθεί και πως. Πως θα μπορούσε να γίνει συμμετοχικότερο στο σύστημα διακυβέρνησης, πως θα ανακατευθύνονταν οι πόροι με βάση τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των τοπικών κοινωνιών. Κι αυτό να γινόταν με ανοιχτές και συμμετοχικές διαδικασίες. Αλλά η ευκαιρία αυτή δεν αξιοποιήθηκε ούτε από το αρμόδιο Υπουργείο ούτε κ από τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης των λιγνιτικών περιοχών.
Σύμφωνα λοιπόν με την ενδιάμεση επανεξέταση του ΠΔΑΜ 2021–2027 και την πρόταση πρώτης αναθεώρησής του, η Κυβέρνηση επέλεξε μια κατεύθυνση σημαντικής αποδυνάμωσης της ενεργειακής διάστασης του Προγράμματος. Ειδικότερα, περικόπτονται πόροι ύψους 120 εκατομμυρίων ευρώ από την Προτεραιότητα 2 «Ενεργειακή μετάβαση – κλιματική ουδετερότητα», οι οποίοι μεταφέρονται εν μέρει προς τη νέα Προτεραιότητα Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP) και εν μέρει προς την Προτεραιότητα 1 (επιχειρηματικότητα). Παρά τις όποιες επικοινωνιακές διακηρύξεις περί πράσινης ανάπτυξης, η αναθεώρηση κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση.
Το Green Tank επισημαίνει την προβληματική αναπροσαρμογή των πόρων και προτείνει δράσεις που θα ενισχύσουν τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης και την κάλυψη των αναγκών των τοπικών κοινωνιών. Η απορρόφηση των πόρων της Προτεραιότητας 2 συναντά πράγματι εμπόδια, τα οποία ωστόσο είναι αντιμετωπίσιμα, και σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν μια τέτοια αποψίλωση.
Μεταξύ άλλων, επισημαίνει τα εξής:
- την ανάγκη ενίσχυσης των ενεργειακών κοινοτήτων, με συμπερίληψή τους στους δικαιούχους των προσκλήσεων που θα εκδοθούν τόσο για την Προτεραιότητα 2 όσο και για τις Προτεραιότητες 1 και STEP.
- την ανάγκη χρηματοδότησης έργων αυτοπαραγωγής έως 100 KW, ιδίως από πολίτες και αγρότες, με αξιοποίηση των νέων ευρωπαϊκών κανόνων (ΕΕ/2023/2413) που διευκολύνουν τη σύνδεση στο δίκτυο για αυτή την κατηγορία των έργων.
- την ιδιαίτερη σημασία της εγκατάστασης αντλιών θερμότητας, ιδίως στη Δυτική Μακεδονία, τη φτωχότερη ενεργειακά περιφέρεια της χώρας
- την παράλογη σχεδόν εκμηδένιση του αρχικού στόχου για αποθήκευση ενέργειας (από 150 MW σε μόλις 2,5 MW), τη στιγμή που οι συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου ζητούν ακριβώς το αντίθετο.
- τον αποκλεισμό δράσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, που θεωρούνται κρίσιμες τόσο για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας όσο και για τη δημιουργία τοπικής απασχόλησης.
- την ανάγκη διακριτών ή ενισχυμένων δράσεων για γυναίκες επιστήμονες και νέους στις περιοχές μετάβασης, σε συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις της ΕΕ για κοινωνική συνοχή.
Οι Βουλευτές της Νέας Αριστεράς επισημαίνουν ότι η ορθή αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για την κάλυψη των αναγκών των τοπικών κοινωνιών και για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργεί η απολιγνιτοποίηση είναι κρίσιμη για τις λιγνιτικές περιοχές της χώρας και καταλήγουν σε έξι (6) κρίσιμες ερωτήσεις προς τους αρμόδιους Υπουργούς.
Δείτε ολόκληρη την ερώτηση ΕΔΩ
