Το νέο πλαίσιο, που βασίζεται στην ευρωπαϊκή οδηγία για την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών, φέρνει για πρώτη φορά την υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων CO₂ στις οδικές μεταφορές, τη θέρμανση και μικρές βιομηχανίες. Ετσι, αυτό που σήμερα που ισχύει ήδη για την ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτές πρώτες ύλες όπως ο λιγνίτης και το φυσικό αέριο, τις μεγάλες βιομηχανίες (διϋλιστήρια, αλουμίνιο, τσιμέντο, μέταλλα, χαρτί), τις αερομεταφορές και τη ναυτιλία, επεκτείνεται στη θέρμανση, τις οδικές μεταφορές και μικρές βιομηχανίες που δεν καλύπτονται από το υφιστάμενο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών.
Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή δικαιώματα εκπομπών για το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα από την καύση βενζίνης και ντίζελ κίνησης ή θέρμανσης που εμπορεύονται.
Έτσι ήδη ο κλάδος προειδοποιεί ότι το κόστος των δικαιωμάτων θα ενσωματωθεί στην τελική τιμή των καυσίμων οδηγώντας σε σημαντικές αυξήσεις για τους τελικούς καταναλωτές.
Η κυβέρνηση, θέλοντας να μετριάσει τον αντίκτυπο, παρουσίασε δέσμη μέτρων που συνδυάζει την περιβαλλοντική στόχευση με την κοινωνική συνοχή.
Εν όψει αυτής της εξέλιξης η κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα ανακοίνωσε σε διυπουργική συνέντευξη τύπου υπό τον αντιπρόεδρο της Κωστή Χατζηδάκη «πακέτο» παρεμβάσεων που στοχεύει:
- Στη μείωση των εκπομπών ώστε να περιοριστεί η ανάγκη αγοράς δικαιωμάτων.
- Στην ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών που θίγονται περισσότερο από την ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού κόστους στις τιμές.
Η ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού κόστους στις τιμές ενέργειας και καυσίμων αναμένεται να πλήξει περισσότερο τα ευάλωτα νοικοκυριά, γι’ αυτό και ο κυβερνητικός σχεδιασμός προβλέπει την ενεργοποίηση ενός νέου πλαισίου στήριξης μέσω του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου. Με προϋπολογισμό 4,7 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, το Ταμείο θα χρηματοδοτεί στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως επίδομα θέρμανσης για όσους χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, δωρεάν πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης και αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών. Παράλληλα, διευρύνονται τα κριτήρια χαρακτηρισμού ενός νοικοκυριού ως ευάλωτου, ώστε να καλυφθούν και περιπτώσεις όπως οι κάτοικοι νησιωτικών ή πληγεισών περιοχών, οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι πολύτεκνοι.
Η στήριξη των ευάλωτων θα γίνεται μέσω του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου που θεσμοθετήθηκε παράλληλα με το νέο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ, για να χρηματοδοτήσει ανάλογες δράσεις.
Παράλληλα στις δράσεις περιλαμβάνονται η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και εξοπλισμού ενεργειακά ευάλωτων.
Η δράση αυτή συνοδεύεται από μεταρρύθμιση της φιλοσοφίας των προγραμμάτων τύπου «Εξοικονομώ» προκειμένου να αντιμετωπιστούν καθυστερήσεις που προέκυψαν στα προηγούμενα προγράμματα με ενεργή συμμετοχή των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας.
Σημειώνεται ότι στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων θα διατεθεί 1,1 δισ. ευρώ ενώ προβλέπονται ακόμη:
- Επιδότηση για αντικατάσταση ενεργειακού εξοπλισμού ευάλωτων (για αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες)
- Δημιουργία Μητρώου Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης (κάρτα Δικαιούχου) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και δωρεάν έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων
- Επίδομα θέρμανσης για ευάλωτα νοικοκυριά που χρησιµοποιούν ορυκτά καύσιµα.
Για τις μεταφορές προβλέπονται μέτρα όπως ενθάρρυνση του εξηλεκτρισμού, κάλυψη του κόστους μεταφοράς ευάλωτων πολιτών (πχ µμαθητών µε αναπηρία που φοιτούν σε Ειδικά Σχολεία), επιδότηση ηλεκτρικών αμαξιδίων, χρηματοδοτική μίσθωση (social leasing) ηλεκτρικών οχημάτων. Οι δράσεις του Κοινωνικού Ταμείου αναλυτικά θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση με στόχο να εγκριθούν από την ΕΕ έως το τέλος του χρόνου.
