Ότι η Greenpeace αγαπάει τις ενεργειακές κοινότητες είναι -πλέον- ευρέως γνωστό. Ότι φτιάχνοντας τον δικό μας Υπερίωνα* γελάσαμε, αναστατωθήκαμε, θυμώσαμε, διασκεδάσαμε δεν το ξέρετε ακόμα. Τόσο πολύ, που είπαμε να μοιραστούμε κάποια από τα ευτράπελα της ιστορίας μαζί σας!
Ακολουθεί το δικό μας “ταξίδι προς την Ιθάκη” 🙂
Κάθε αρχή και δύσκολη
Κάθε γραφειοκρατική διαδικασία συνοδεύεται φυσικά και από δυσκολίες, πόσω μάλλον όταν αφορά τη δημιουργία μίας νέας νομικής οντότητας για την οποία σχεδόν καμία υπηρεσία δεν γνωρίζει! Τώρα που έχει παρέλθει ένα χρονικό διάστημα από την ολοκλήρωση της σύστασης του Υπερίωνα, τα σκεφτόμαστε και γελάμε μεταξύ μας, καθώς μην ξεχνάμε ότι οι κοινότητες είναι στην πραγματικότητα παρέες με κοινό όραμα και ομαδικό πνεύμα.
Τον Φεβρουάριο του 2020, ο οποίος μοιάζει απίστευτα μακρινός, είχαμε την πρώτη μικρή μας “νίκη”, καθώς είχαμε μελετήσει καλά τις 30 σελίδες του προτεινόμενου καταστατικού, είχαμε ψάξει τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε και είχαμε ετοιμάσει όλα τα απαραίτητα από τον νόμο αρχεία για να επισκεφθούμε τον πρώτο μας επίσημο σταθμό. Φτάνουμε με αίσθημα ικανοποίησης στο Ειρηνοδικείο Αθηνών συνοδευόμενοι από τον δικηγόρο μας, ειδικό σε θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και μας πήρε περίπου μισή ώρα να ψάχνουμε μέσα στο κτίριο το γραφείο του υπεύθυνου ατόμου που τελικά ήταν στριμωγμένο στο υπόγειο.
Ειρηνοδικείο vs ΓΕΜΗ: σημειώσατε 2
Θα σκέφτεστε πως δεν είναι τόσο σημαντική δυσκολία η αναζήτηση ενός γραφείου και θα συμφωνήσουμε μαζί σας. Σε μία ανάγνωση του Πρακτικού Οδηγού σύστασης μίας ενεργειακής κοινότητας που ετοιμάσαμε θα διαπιστώσετε ότι η λέξη “Ειρηνοδικείο” δεν υπάρχει πουθενά. Ο λόγος είναι απλός (;) – το Ειρηνοδικείο σταμάτησε να έχει την ευθύνη της εγγραφής αστικών συνεταιρισμών γενικά από το τέλος του 2019 και η αρμοδιότητα είχε μεταφερθεί στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ), κάτι που μάθαμε τυχαία σε εκείνο το υπόγειο γραφειάκι. Το θέμα είναι ότι δεν υπήρξε καμία δημόσια ενημέρωση στο κοινό, αλλά ούτε και στις ίδιες τις υπηρεσίες!
Με τον φόβο ότι θα έχουν αλλάξει και άλλα σημεία, όπως τα απαραίτητα έγγραφα που μαζέψαμε με κόπο, επισκεφθήκαμε λίγο καιρό αργότερα το ΓΕΜΗ για να εκφράσουμε τις απορίες μας. Μετά από μικρή αναμονή, μία πολύ ευγενική κυρία μάς εξήγησε ότι δεν μπορούσαν να μας βοηθήσουν, καθώς δεν είχαν λάβει ακόμα οδηγίες από το Υπουργείο Ανάπτυξης για τον τρόπο με τον οποίο θα καταχωρούν τις αιτήσεις για τις νέες νομικές οντότητες. Δεν φύγαμε όμως με εντελώς άδεια χέρια. Αποκομίσαμε ένα χαρτάκι με χειρόγραφο τον αριθμό του υπεύθυνου ατόμου που θα μπορούσε μελλοντικά να μας εξυπηρετήσει. Εντάξει, σε διαφορετικές συνθήκες όντως θεωρείται επιτυχία να φύγεις με το τηλέφωνο κάποιου, οπότε το δεχτήκαμε.
Εδώ το Υπουργείο, εκεί το Υπουργείο…
Περιμέναμε το χρονικό διάστημα των 24 ωρών, ως είθισται για να μη φανούμε απελπισμένοι, και καλέσαμε στο νούμερο. Ο κύριος στην άλλη άκρη της γραμμής, ο οποίος ελπίζαμε να ξέρει περισσότερα μας έριξε κάτι χειρότερο από χυλόπιτα, μας έριξε το ηθικό. Ούτε εκείνος γνώριζε τι απαιτεί η διαδικασία και πρότεινε να επικοινωνήσουμε με το αρμόδιο Υπουργείο. Κάπου τότε ξεκίνησε η μεγαλύτερη παρτίδα “χαλασμένου τηλεφώνου” που έχει καταγραφεί στην ιστορία.
Καθημερινά δοκιμάζαμε σε διαφορετικά τηλέφωνα και τμήματα του Υπουργείου Ανάπτυξης, χωρίς να βρίσκουμε κάποιο άτομο που θεωρητικά ηγείται της διαδικασίας. Όταν επιτέλους το βρήκαμε, μας ενημέρωσε πως ετοίμαζε ένα προσχέδιο με οδηγίες για την εγγραφή των αστικών συνεταιρισμών και θα αποστελλόταν σύντομα στο ΓΕΜΗ. Κάναμε ένα διάλειμμα για 2 εβδομάδες,λοιπόν, και ύστερα αρχίσαμε ξανά τα τηλέφωνα εναλλάξ στην επαφή μας στο Υπουργείο και τον κύριο του ΓΕΜΗ, οπού ακούγαμε τα ίδια συνέχεια. “Είναι ακόμη σε επεξεργασία το προσχέδιο”, “Παιδιά κι εμείς το περιμένουμε”, “Κύριους Ζάχους ντεν είναι εντώ” (για τους φίλους του “Εκείνες κι Εγώ”) μέχρι τη μέρα που δηλώθηκε το πολυπόθητο “Το στείλαμε” μόνο για να ακούσουμε από την άλλη πλευρά “Μα δεν το λάβαμε”.
Φυσικά και τα τηλέφωνα είχαν πάρει φωτιά σε εκείνο το σημείο. Επικοινωνώντας με ακόμα περισσότερα άτομα από τις 2 υπηρεσίες, επιβεβαιώσαμε ότι οι οδηγίες είχαν σταλεί και ήταν αρμοδιότητα των επικεφαλής των δύο σωμάτων να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την εφαρμογή. Ευτυχώς, η πολυετής εμπειρία της Greenpeace στον ακτιβισμό μας έχει χαρίσει πολύ πείσμα και υπομονή για να συνεχίσουμε τα τηλεφωνήματα με αίτημα να απελευθερωθεί το αρχείο στις υπηρεσίες και να τεθεί σε εφαρμογή, επιτέλους.
Η τύχη μας είχε εγκαταλείψει σε εκείνο το σημείο, άρα οι επόμενες κινήσεις φωνάζουν απόγνωση. Προσπαθήσαμε να ρωτήσουμε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αν υπάρχει άλλος τρόπος εγγραφής ή έστω πρόβλεψη για επιδιόρθωση της τρύπας που είχε δημιουργηθεί στο σύστημα. Δεν είχαν ιδέα. Επικοινωνήσαμε με το ΓΕΜΗ σε εθνικό επίπεδο να δούμε αν ξέρουν κάτι περισσότερο, από τους οποίους προς έκπληξη -και περαιτέρω απελπισία- μας μάθαμε πως σε άλλες περιοχές, όπως στη Θεσσαλονίκη το Ειρηνοδικείο συνεχίζει να δέχεται και να επεξεργάζεται τις αιτήσεις.
Λίγο πριν χάσουμε και το τελευταίο ψήγμα ελπίδας, ξεμπλόκαρε η διαδικασία συνολικά για το ΓΕΜΗ και είχαμε επιτέλους τη δυνατότητα να προχωρήσουμε με την εγγραφή του Υπερίωνα! Χωρίς μάλιστα να αλλάξει κάτι στα απαραίτητα έγγραφα, ήταν σαν όνειρο. Ή μάλλον σαν ένας εφιάλτης 4 μηνών, 30-35 τηλεφωνημάτων σε ΓΕΜΗ και Υπουργεία, μπόλικων email και αρκετών ξεσπασμάτων θυμού που τελείωσε. Ειδικά για τον εκπρόσωπο που είχε αναλάβει την όλη διαδικασία, τον συνάδελφο και φίλο Ignacio με τις τρομερές γνώσεις στα ενεργειακά συμμετοχικά σχήματα, ο οποίος κλήθηκε να διαβάσει δύσκολα νομικά κείμενα και να κάνει όλες τις επικοινωνίες σε μία γλώσσα που δεν είναι η μητρική του για να βρει λύση για όλον τον θεσμό (ακόμα του χρωστάμε μπύρες!).
Εννοείται η ιστορία έχει και ολίγον ΔΟΥ μέσα
Επόμενο στάδιο ήταν φυσικά η εφορία. Νομίζω δεν χρειάζεται να περιγράψουμε λεπτομερώς το δίμηνο που περάσαμε και τις (πάμπολλες) επισκέψεις μας στην αρμόδια ΔΟΥ μέχρι να πάρουμε το πολυπόθητο ΑΦΜ. Επρόκειτο απλώς για ένα τυπικό πάρε-δώσε με την εφορία, από αυτά που όλοι έχουμε περάσει στη ζωή μας και γνωρίζουμε απ’έξω και ανακατωτά. Απλώς θα θέλαμε να μοιραστούμε μαζί σας μόνο το εξής: ότι λίγο μετά την έκδοση του ΑΦΜ ‘φάγαμε’ και το πρώτο μας πρόστιμο από την εφορία, 100 ολόκληρα ευρώ! Για λόγο που δεν πολυκαταλάβαμε, για να είμαστε ειλικρινείς, αλλά ακόμα και σήμερα κοιτάμε με κάποια υπερηφάνεια το πρόστιμο και σκεφτόμαστε να το καρφιτσώσουμε κάπου στα γραφεία του Υπερίωνα να το βλέπουμε συνέχεια!
Μόνο η τράπεζα έμεινε τώρα παιδιά! Τελειώσαμε…
Τελευταίο στάδιο ήταν το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού! Λέμε, άντε, ξεμπερδέψαμε με τις δημόσιες υπηρεσίες, σίγουρα τώρα τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα στις συναλλαγές μας με τον ιδιωτικό τομέα…
Χμ…
Λίγο γνωρίζαμε πόσο σύνθετη διαδικασία είναι γενικώς το άνοιγμα ενός εταιρικού τραπεζικού λογαριασμού. Ωστόσο, αυτό που δεν περιμέναμε ήταν ότι το άνοιγμα ενός συνεταιριστικού τραπεζικού λογαριασμού, και μάλιστα για φωτοβολταϊκό έργο ενεργειακού εικονικού συμψηφισμού από πολίτες, είναι για τις τράπεζες μάλλον άσκηση για δυνατούς λύτες. Από παράξενα βλέμματα τύπου “ποιοι είστε εσείς τώρα;” και συνεχείς ερωτήσεις τύπου “τι ακριβώς είπατε ότι θέλετε να κάνετε;” και “σοβαρά, τώρα, δεν θα πουλάτε την ενέργεια; Θα την ιδιοκαταλώνετε; Τι είπατε ότι είναι αυτό;” μέχρι την αξέχαστη ατάκα διευθυντή σε υποκατάστημα συστημικής τράπεζας, που μας είπε “μήπως να πηγαίνατε σε καμιά άλλη τράπεζα; Ίσως εκεί σας εξυπηρετήσουν πιο εύκολα” οι επόμενες 10 εβδομάδες ήταν για εμάς μία πραγματικά ‘γεμάτη’ εμπειρία.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, χρειάστηκαν 2 ½ μήνες για να καταφέρουμε να ανοίξουμε τον λογαριασμό, αφού προηγήθηκαν αρκετές επισκέψεις και ένα… καρότσι δικαιολογητικά και έγγραφα που χρειάστηκε να συμπληρώσουμε και να καταθέσουμε. Αυτό που μάθαμε, και το αναφέρουμε και στον Οδηγό, είναι ότι χρειάζεται υπομονή και όρεξη για καλή συνεργασία. Στο τέλος, πολλοί υπάλληλοι τις τράπεζας έγιναν φίλοι μας και ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ με το έργο που μας ρωτούσαν πώς θα μπορούσαν να γίνουν και αυτοί μέλη!
Τέλος καλό, όλα καλά!
Εν κατακλείδι, το καλό της όλης υπόθεσης, πέρα από ότι μας έδεσε περισσότερο ως κοινότητα, είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα θέματα έχουν διορθωθεί και η διαδικασία – σε όλα τα επίπεδα – τώρα τρέχει πιο ομαλά. Όλα τα αναγκαία βήματα με συμβουλές για προσπέραση εμποδίων και κάποια πρότυπα εγγράφων βρίσκονται στον πολύ πρακτικό Οδηγό μας, ώστε κάθε ενεργειακή κοινότητα που δημιουργείται από εδώ και έπειτα να γλιτώσει γραφειοκρατική δουλειά και να υπερισχύσουν τα θετικά συναισθήματα του εγχειρήματος. Φυσικά έχουμε εκφράσει προβληματισμούς και έχουμε καταθέσει στους αρμόδιους προτάσεις βελτίωσης της διαδικασίας. Προετοιμαστείτε όμως για τις αναμονές της κάθε υπηρεσίας. Δεν κάνουμε και θαύματα!
κείμενο της Σάντυ Φαμελιάρη
