Η μελέτη βασίστηκε στην καινοτόμο μεθοδολογία SAGE (Site-level Assessment of Governance and Equity) που αξιολογεί την ποιότητα διακυβέρνησης σε προστατευόμενες περιοχές ειδικά όσον αφορά σε ζητήματα ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης και εξετάζει τη δυνητική συνεισφορά της μεθοδολογίας αυτής για την εκτίμηση της ποιότητας διακυβέρνησης σε μεγαλύτερα σύνολα ή και συστήματα προστατευόμενων περιοχών.
Η μελέτη παρουσιάζει και αναλύει τα αποτελέσματα από τη δοκιμαστική εφαρμογή της μεθοδολογίας SAGE σε 37 περιοχές σε 19 χώρες. Το SAGE είναι ένα συμμετοχικό εργαλείο, σχεδιασμένο να διευκολύνει τον εντοπισμό προκλήσεων στη διακυβέρνηση από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη και να αναδείξει πιθανές λύσεις για τη βελτίωσή της. Με άλλα λόγια, αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο αυτοαξιολόγησης και ενδυνάμωσης της διαχείρισης των περιοχών αυτών. Στη μελέτη εξετάζονται τρεις βασικές πτυχές της κοινωνικής διάστασης της διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών και συγκεκριμένα: η κατανομή ωφελειών και κόστους (distributional equity), η συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων (procedural equity) και η αναγνώριση δικαιωμάτων και ταυτοτήτων (recognitional equity).
Ανάμεσα στις περιοχές που εφαρμόστηκε η νέα μεθοδολογία της SAGE πιλοτικά είναι και δύο προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα: το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Έβρου. Στις δύο αυτές περιοχές, το Green Tank, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα και τους φορείς/μονάδες διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, είχε διοργανώσει συναντήσεις εργασίας τον Ιανουάριο 2020 και τον Ιούλιο 2021, με τη συμμετοχή εμπλεκόμενων φορέων από τις δύο περιοχές.
Κεντρικό εύρημα της μελέτης είναι ότι η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά τον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της περιβαλλοντικής προστασίας στις τοπικές κοινωνίες. Επιπλέον, οι περιοχές που διοικούνται από ή σε συνεργασία με αυτόχθονες πληθυσμούς και τοπικές κοινότητες αποτιμώνται ελαφρώς πιο θετικά συγκριτικά με εκείνες που διοικούνται αποκλειστικά από κρατικούς φορείς. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι διαφοροποιήσεις στις αξιολογήσεις μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων: οι αποφασίζοντες αξιολογούν συνήθως πιο θετικά τη διακυβέρνηση, σε αντίθεση με τους χρήστες των περιοχών (όπως οι κάτοικοι), οι οποίοι εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί.
Η έρευνα αναδεικνύει τη χρησιμότητα του SAGE ως εργαλείου που ενισχύει τη διακυβέρνηση μέσα από μια συμμετοχική, πολυδιάστατη προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές οπτικές των ενδιαφερόμενων φορέων. Αν και η επέκταση της μεθοδολογίας SAGE σε μεγαλύτερα σύνολα προστατευόμενων περιοχών προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για μελλοντική ανάλυση σε επίπεδο τύπων διακυβέρνησης, οικοσυστημάτων και γεωγραφικών περιοχών, η μελέτη σημειώνει ότι η προκρινόμενη εφαρμογή της είναι σε τοπικό επίπεδο με στόχο την προώθηση της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
Διαβάστε την πλήρη μελέτη εδώ.
Μάθετε περισσότερα για το SAGE εδώ.
